Strona:PL Hadaczek Polygnotos.pdf/8

Demofona. Wobec niej to ma okazać swą łaskę królewską Helena po raz pierwszy po pojednaniu się z mężem.
 Grupa Heleny tworzy środkowy punkt pierwszej części obrazu jak scena odjazdu za nią, tak też cale otoczenie pozostaje bezpośrednio z nią w związku. Ponad nią siedział Helenos, syn Priama, który z wzgardzonej miłości ku niej stał się zdrajcą swej własnej ojczyzny odziany w płaszcz purpurowy, pogrążony w głębokim smutku — a opodal występowali trzej bohaterowie greccy zranieni w nocnej walce. Całość tworzy piękną obrazową parafrazę homerowych słów, które Zeuxis miał umieścić pod swoim obrazem:, Nie godzi się, by Trojanie i Achajowie w pięknych nagolennikach dla takiej niewiasty znosili przez długi czas trudy. Dalej obok grupy Aitry widzieć można było liczne pojmane Trojanki, między któremi wyróżniała się Andromache z Astyanaksem przy piersi i Polyksene. Zakończenie sceny tworzyła stojąca postać Nestora, Menelaosowego towarzysza podróży, przed którym tarzał się jakiś koń po ziemi.
 Aż do tego konia – mówi Pausanias – przedstawia scenerya brzeg morza pokryty małymi kamykami – odtąd zaczyna się ląd stały.
 Środkowy obraz przedstawiał na samym początku burzenie murów Troi przez nagiego Epeiosa, z poza których sterczała głowa drewnianego konia. W ten sposób miał wyobrazić artysta zgubny skutek wprowadzenia drewnianego konia pomysłu Epeiosa do Ilionu. Attycka para bohaterów, którą wymienia peryegeta obok konia, wyobraża zapewne załogę, która schroniła się w jego wnętrzu. Występuje tu syn Tezeusa, Akamas i Polypoites, syn Peiritoosa. Dalej następował główny epizod Iliupersis — scena najbardziej dramatyczna i wstrząsająca, t. j. zamach Ajaksa, syna Oileusa, na Kassandrę, a raczej sąd królów greckich na Ajaksa po dokonaniu zamachu. Te scenę traktował Polygnotos szeroko także w ateńskiej Iliupersis. W delfickim obrazie siedziała Kassandra na ziemi, trzymając w rękach stary idol Ateny zerwany z podstawy, przy ołtarzu zaś składał Aias przysięgę oczyszczającą, dyktowaną mu przez sąd książąt greckich. Grupę sędziów tworzył prawdopodobnie Odysseus, Agamemnon i Menelaos, a może jeszcze inni wodzowie.
 Opisana scena musiała ukazywać się w górnej części kompozycyi, gdyż poniżej w wysokości Nestora i niejasnego konia był przedstawiony Neoptolemos w chwili, kiedy sam jeden z pośród bohaterów greckich siał jeszcze śmierć między Trojanami.
 Neoptolemos zabił już Elasosa, którego może ściągnął z wymienionego konia i teraz wymierzał cios śmiertelny mieczem Astynoosowi,