Strona:PL Henryk Samsonowicz - Krzyżacy.djvu/20

niej Europie z tym samym systemem wartości, znaków, symboli, ceremonii. Pasowanie na rycerza tak samo odbywało się w Paryżu czy Moguncji, jak i na peryferiach tej wspólnoty – w dalekim Krakowie. Przez cały niemal XII w. była to wspólnota akceptowana przez Kościół i przezeń adaptowana, co wiązało się z celami szerszymi papiestwa, przede wszystkim z podjęciem idei wojny z niewiernymi, wojny świętej, sprawiedliwej. To hasło, jednoczące Europę Zachodnią pod egidą papieży, zmieniało też stosunek do idei rycerstwa. Przestało ono – w teorii – być grupą żyjącą z przelewu krwi, z utrzymywania siłą porządku społecznego, z ekspansji połączonej ze zdobywaniem łupów. Rycerze stali się bojownikami bożymi o słuszną sprawę. Stawano się rycerzem poprzez ceremoniał kościelny, składano przysięgę, zobowiązując się do obrony słabszych, do walki za wiarę, do przestrzegania praw boskich. Sama instytucja rycerstwa przyrównywana była do sakramentu.
 Kiedy w 1063 r. papież Aleksander II ogłosił apel do wszystkich narodów chrześcijańskich, wzywając je do udzielenia pomocy księstwom hiszpańskim w walce z wrogami chrześcijaństwa, reconquista rzeczywiście ściągnęła rycerzy walczących o korzyści i duchowe, i materialne. W 30 lat później na synodzie w Clermont (1095 r.) papież Urban II – mając na względzie także korzyści Rzymu na obszarach Kościoła wschodniego – wezwał zebranych do odebrania z rąk niewiernych grodu Chrystusa. Entuzjazm, który podówczas wybuchł, świadczył o trafieniu do serc i umysłów słuchaczy. W 1099 r. zdobyto Jerozolimę, ale była ona stale zagrożona przez państwa muzułmańskie. Do obrony stanu posiadania oprócz tradycyjnych grup wasalnych zaczęły być wykorzystywane różne korporacje świeckie zajmujące się dotąd głównie opieką nad pielgrzymami udającymi się do Ziemi Świętej. (Działały one już w XI w., jeszcze przed zdobyciem Jerozolimy, głównie jako bractwa szpitalników zapewniające przybyszom schronienie i posiłek). W Królestwie Jerozolimskim zaczęły spełniać także rolę organizacji militarnych, śpieszących w miarę potrzeby z pomocą orężną. W 1118 r. rycerz francuski Hugo de Payens stworzył pierwszą organizację tego typu, którą król Baldwin II osadził na obszarze dawnej świątyni Salomona. Templariusze zaczęli odgrywać znaczniejszą rolę od czasu, kiedy reguła ułożona w 1128 r.

18