Pierwszy wielki mistrz krzyżacki Walpot von Basenheim podobnie jak jego dwóch następców nie zapisał się niczym szczególnym w dziejach Zakonu. Miał bliskie powiązania z dworem szwabskim Hohenstaufów. Niewiele wiemy jak czynny udział Krzyżacy brali w IV krucjacie, nie są też zbyt jasne próby wielkich mistrzów zmierzające do zdobycia terytorialnego oparcia na obszarach Królestwa Jerozolimskiego. Przełom w dziejach Krzyżaków nastąpił w 1209 r., kiedy to rządy w Zakonie na 30 lat objął jeden z najwybitniejszych polityków swego czasu Herman von Salza (1209–1239). Pochodził on z Turyngii i bliżej był związany z dworem landgrafów turyńskich niż ze środowiskiem dworu szwabskiego. Bystry, inteligentny, o szerokich horyzontach intelektualnych, „człowiek tak potężny w działaniu jak w myślach” – określali go współcześni. Potrafił stać się bliskim doradcą cesarza Fryderyka II, a jednocześnie zdobył zaufanie skłóconego z nim papieża Honoriusza III. Całe swe długoletnie rządy poświęcił dla stworzenia zakonowi krzyżackiemu szerokich perspektyw działania. Jego dziełem były i próby usadowienia się w Siedmiogrodzie, i uzyskanie terytoriów ziemskich koło Akkonu w 1201 r., i znaczący udział Krzyżaków w bezkrwawej krucjacie Fryderyka II (1228–1229), zakończonej opanowaniem Jerozolimy. On też związał Zakon z dworem Turyngii. Należał do elity Królestwa Niemieckiego. Siostra Fryderyka Barbarossy poślubiła landgrafa Ludwika. Wśród jej wnuków znaleźli się: kolejny władca Turyngii Ludwik IV, Elżbieta królowa Węgier, później uznana za świętą, Henryk Raspe, antykról niemiecki w czasach panowania Fryderyka II oraz kolejny wielki mistrz zakonu krzyżackiego – Konrad.
