Strona:PL Henryk Samsonowicz - Krzyżacy.djvu/29

 W 1211 r. Krzyżacy przyjęli nadanie ziemi Borza w Siedmiogrodzie od króla węgierskiego Andrzeja II i uzyskali znaczne wpływy u tego władcy. Obie strony wzięły udział w piątej rycerskiej wyprawie krzyżowej: Andrzej II na czele wojsk węgierskich, Krzyżacy w liczbie kilkunastu braci i kilkudziesięciu zaciężnych. Po wylądowaniu w Palestynie Andrzej wrócił do domu, a Krzyżacy pod wodzą króla jerozolimskiego Jana de Brienne zaatakowali w 1218 r. Damiettę w Egipcie. Akcja zakończona została błyskotliwym sukcesem i zdobyciem twierdzy leżącej w delcie Nilu. Rozpoczęły się wówczas niesnaski. Część krzyżowców – z legatem papieskim Pelagiuszem, domagała się dalszej akcji zbrojnej, część – z królem Janem i Krzyżakami, popierała plany zmierzające do zawarcia obiecującego układu z sułtanem Al-Kamilem. Wbrew zdaniu Jana i Krzyżaków przeważył pogląd o celowości dalszej walki. Krzyżowcy ruszyli na Kair, gdzie zagrożeni przez wylew Nilu i otoczeni przez wojska sułtana musieli zrezygnować i z dalszych planów krucjaty, i z Damietty. W 1221 r. dalszy byt państw łacińskich na Bliskim Wschodzie został zagrożony. Wtedy to Herman von Salza zaczął rozbudowywać władztwo krzyżackie w Siedmiogrodzie. Udało mu się zagospodarować spore obszary i zabezpieczyć je przed najazdami budując i fortyfikując Sybin (Kronstadt), Sibiu (Hermannstadt) i kilka innych ośrodków. Wtedy doszło do wspomnianego wcześniej konfliktu, który w roku 1225 doprowadził do usunięcia siłą załóg krzyżackich z Siedmiogrodu. Z doświadczeń tych wyciągnęli Krzyżacy praktyczne wnioski dla dalszej działalności. Podobnie, idea powiązania Zakonu z głównymi siłami ideologicznymi i politycznymi ówczesnego świata (zapoczątkowana w 1220 r. wyjednaniem przywilejów od papieża Honoriusza III i cesarza Fryderyka II, zapewniających niezależność Zakonu od władzy świeckiej i cenne świadczenia majątkowe) stała się podstawą późniejszej polityki Krzyżaków.
 Sądzić można, że śledzenie stosunków w Europie już od dłuższego czasu kierowało uwagę polityków zakonnych w stronę Bałtyku. W oparciu o miasta niemieckie z Lubeką na czele, o liczne rzesze szukających szczęścia emigrantów z Westfalii i Nadrenii rozpoczęła się ekspansja na obszary zamieszkałe przez plemiona

27