Strona:PL Henryk Samsonowicz - Krzyżacy.djvu/30

bałtyjskie (Prusów, Litwinów, Łotyszów, Jaćwięgów) i ugrofińskie (Finów, Estów, Liwów). Plemiona te znajdowały się jeszcze na etapie rozbicia, ale właśnie na przełomie XII i XIII w. zaczęły się konsolidować i podczas wypraw łupieżczych pustoszyć pobliskie tereny. Już w 1198 r. kanonik z Bremy Albert podjął plan założenia enklawy państwa kościelnego nad dolną Dźwiną, na obszarach stanowiących ważny etap drogi handlowej z Lubeki do Nowogrodu Wielkiego. Zjednał dla swych zamierzeń papieża Innocentego III (który mianował go biskupem inflanckim) i wraz z kupcami lubeckimi założył w 1201 r. miasto Rygę. Jako zbrojne ramię Kościoła stworzył też w 1202 r. zakon rycerski kawalerów mieczowych – Fratres Militiae Christi de Livonia i rozpoczął podbój ziem inflanckich. Prędko doszło do niesnasek między biskupem a zakonem zasilanym przez drobne rycerstwo niemieckie, ale państwo kościelne nad Dźwiną stało się faktem dokonanym. W 1207 r. Albert poddał Inflanty królowi niemieckiemu Filipowi Szwabskiemu, a w 1224 r. uzyskał potwierdzenie swej władzy od Fryderyka II, jako zwierzchnika wszystkich ziem chrześcijańskich. Eksperyment inflancki zwrócił uwagę Krzyżaków, bez porównania bogatszych i bardziej wpływowych na dworach europejskich od rycerzy znad Dźwiny. Jednocześnie niemal z zakończeniem działalności Krzyżaków w Siedmiogrodzie, książę Mazowsza i Kujaw Konrad zaproponował osadzenie ich na granicy prusko-mazowieckiej. Herman von Salza szybko podjął decyzję. W 1226 r. Konrad Mazowiecki nadał Krzyżakom ziemię chełmińską, opanowaną wówczas zresztą przez Prusów, jako bazę wypadową przeciwko plemionom bałtyjskim. Zakon znalazł obszar swojej głównej działalności na okres 300 lat.

28