Strona:PL Henryk Samsonowicz - Krzyżacy.djvu/36

osadniczą (stanowiąc obszar atrakcyjny, nowy dla licznych grup poszukujących lepszych warunków życia i pracy). Właśnie Lubeka stała się głównym rzecznikiem i ważnym współorganizatorem, czy nawet inwestorem „wypraw krzyżowych” zmierzających do powstania władztw terytorialnych w Inflantach. Była też żywo zainteresowana planami krzyżackimi w Prusach.
 Plemiona pruskie w początkach XIII w. były jeszcze dalekie od zjednoczenia. Z ważniejszych terytoriów warto wymienić Pomezanię i Pogezanię na zachodzie, Warmię i Sambię na północy, ziemię Sasinów, Barcję na południu oraz na wschodzie grupę przejściową między Prusami i Litwinami – Jaćwięż (Sudowię). Wzajemne walki doprowadziły do przesunięć politycznych, do wyludnienia niektórych obszarów. Tak np. plemię Galindów (na południu kraju) zostało w ciągu XII w. wytrzebione (częściowo zapewne zmuszone do migracji), przez ataki sąsiednich bratnich plemion i książąt polskich. Gdzie indziej – w Sambii, Jaćwięży – następował rozwój gospodarczy kraju. Obok wielkich emporiów handlu bałtyckiego (Truso nad Zalewem Wiślanym), istniała już sieć targów, kształtowały się terytoria wokół grodów i postępował podział społeczny. Jeszcze w XI w. różnice między warstwą możnych, a ludnością pospolitą nie były duże. Ponoć przedstawiciele pierwszej grupy pijali kumys (sfermentowane kobyle mleko), a przedstawiciele drugiej – miód. W XII w. już wyróżniały się jednostki, których władza przekroczyła granice osady, czy pola (najmniejszej jednostki terytoralnej), a nawet niekiedy plemienia.
 Od początku XIII w. zaogniały się stosunki polsko-pruskie. Dalej trwały próby ekspansji politycznej książąt polskich, które co prawda nie były uwieńczone sukcesem, ale pozwalały przesuwać granicę osadniczą Mazowsza na północ. W końcu drugiego dziesiątka tego stulecia, konkretnie ok. 1217 r., do kontrnatarcia przeszli Prusowie. Nie tylko zniszczyli całe pogranicze mazowieckie, ale wdzierali się także w głąb ziem polskich, docierając i do Płocka, który został przez nich złupiony i spalony w 1224 r. Ponadto, zapewne na początku lat dwudziestych, opanowali ziemię chełmińską należącą przedtem do Mazowsza. Jednocześnie toczyła się walka o chrystianizację Prus. Już w 1206 r. Innocenty

34