Strona:PL Henryk Samsonowicz - Krzyżacy.djvu/44

relacje – co prawda niechętnych Krzyżakom – przedstawicieli duchowieństwa. Opat klasztoru cystersów w Oliwie zeznał, że spowiadał mordowanych także na terenie kościołów – „o ile mu na to pozwalano”. Po zdobyciu Gdańska wojska zakonne z mistrzem pruskim Henrykiem von Plotzke ruszyły na południe. W trakcie pertraktacji z namiestnikiem księcia polskiego zajęty został Tczew, z którego usunięto – jak w Gdańsku – gminę niemiecką; opanowana została cała północ kraju. W 1309 r. zaczęła się regularna wojna z Polską, w wyniku której Zakon, po zdobyciu twierdzy w Świeciu, zawładnął całym Pomorzem. Jednocześnie zawarł układ z Brandenburgią, w którym zakupił od niej prawa do tej ziemi. Układ, potwierdzony przez cesarza Henryka VII, stał się podstawą prawną posiadłości Zakonu na zachód od Wisły.
 Władysław Łokietek niemal natychmiast podjął dwukierunkową akcję dyplomatyczną: z jednej strony organizował procesy sądowe, które miały dowieść jego praw do utraconych ziem, z drugiej (w przeciwieństwie do Krzyżaków) płacił do skarbu papieskiego tzw. denar św. Piotra z ziem swego królestwa (ukoronował się w 1320 r.). Opłata ta, wpływająca z Pomorza, była ważnym argumentem w kurii. Wysoki poziom dyplomacji zakonnej sparaliżował jednak zabiegi prawne. W dwudziestych latach XIV w. wybuchła więc wojna, do której włączone zostały niemal wszystkie kraje Europy środkowo-wschodniej. Krzyżacy, wspierani przez liczne rycerstwo z terenu Rzeszy, sprzymierzyli się z Janem Luksemburskim, królem Czech, pretendentem do tronu polskiego. Z tej też racji pomagali Zakonowi lennicy Luksemburga – książęta Mazowsza. Dalszym sprzymierzeńcem Zakonu była Brandenburgia, która oprócz gotówki uzyskała kilka miast pomorskich, a ponadto zajęła niektóre grody polskie. Sprzymierzonych popierał – acz umiarkowanie – sam cesarz Ludwik Wittelsbach, który po wymarciu Askańczyków nadał Marchię Brandenburską swemu synowi. To zresztą powodowało przychylniejszy stosunek kurii awiniońskiej do Łokietka. Ten ostatni jednak – co było dyskusyjnym posunięciem dyplomatycznym – zawarł przymierze z pogańską Litwą oraz z niektórymi książętami

42