Strona:PL Henryk Samsonowicz - Krzyżacy.djvu/46

ruskimi, w oczach zachodu schizmatykami. Popierał go ponadto jego zięć – król Węgier Karol Robert Andegaweński, niechętny potędze Luksemburgów.
 Wojna, która toczyła się w latach 1326–1333, spowodowała wielkie wyniszczenie ziem pogranicznych należących do Zakonu i Brandenburgii oraz dużych połaci Polski. Z biegiem czasu zarysowała się wyraźna przewaga militarna strony krzyżacko-czeskiej, w stopniu który groził zagładą nowo odbudowanej Korony Polskiej. W 1331 r. doszło do koncentrycznego ataku Czechów z południa i Krzyżaków z północy. Na umówione spotkanie w środku Polski spóźnił się król Jan, co zapewne uratowało Łokietka. Cofających się Krzyżaków obciążonych łupami potrafił on jeszcze zaatakować pod Płowcami, gdzie doszło do zaciekłej bitwy połączonej z mordowaniem jeńców przez obie strony. Praktycznie rzecz biorąc – bitwa płowiecka nie została taktycznie rozstrzygnięta. Polacy traktują ją jako swój sukces i zapewne mają rację. Uratowana została sytuacja w roku najcięższej próby dla Polski: po bitwie Krzyżacy wycofali się z Królestwa. Ponadto, co może nawet ważniejsze, pozostała legenda mówiąca o pomszczeniu krzywd przez Polaków, utrwalona w pieśniach ludowych i stająca się stałym składnikiem samowiedzy społecznej kształtującym ponadregionalny, ogólnonarodowy patriotyzm.
 Nie przeszkodziło to jednak dalszym akcjom krzyżacko-czeskim, w wyniku których Zakon zajął Kujawy i ziemię dobrzyńską (dawny obszar działania zakonu dobrzyńców). Śmierć króla zjednoczyciela Polski – Władysława Łokietka zastała państwo rozbite i osłabione. Jego syn Kazimierz zwany Wielkim, podjął natychmiast żywą akcję dyplomatyczną w oparciu o sprzymierzone Węgry i papiestwo. Obok wysunięcia polsko-krzyżackich spraw spornych na forum międzynarodowe udało mu się wytoczyć w kurii papieskiej proces przeciwko Zakonowi (tzw. proces warszawski w 1339 r.). Sędziowie papiescy po przesłuchaniu ponad stu świadków (których zeznania na temat praw Polski do Pomorza i gwałtów zadawanych przez Krzyżaków są kapitalnym źródłem do poznania świadomości politycznej i narodowej XIV w.) ogłosili wyrok korzystny dla Kazimierza. Apelacja Krzy-

44