Strona:PL Henryk Samsonowicz - Krzyżacy.djvu/62

 W tych warunkach doszło do wybuchu wielkiej wojny między Zakonem a Polską i Litwą w 1409 r. Akcję zbrojną rozpoczęli Krzyżacy, którzy zdobyli ziemię dobrzyńską i pogranicze Kujaw. Strona polsko-litewska zmobilizowała swe siły w roku następnym i zaatakowała Prusy. 5 lipca 1410 r. doszło do jednej z największych bitew w dziejach średniowiecznej Europy. Pod Grunwaldem przez sześć godzin trwały zmagania około 50 tys. ludzi (prawie 30 tys. wojsk polsko-litewskich, około 20 tys. krzyżackich). Na początku bitwy inicjatywę miały wojska zakonne, które zmusiły wojska litewskie do ustąpienia pola, ale umiejętnie zasilane odwodami oddziały polskie opanowały w ciągu dalszego przebiegu walki sytuację. Mimo rozpaczliwego ataku odwodów wielkiego mistrza Ulryka von Jungingena wojska krzyżackie zostały otoczone i rozbite. Wielki mistrz i wielu wyższych dowódców zginęło na polu walki, Polacy zdobyli następnie tabor krzyżacki, biorąc do niewoli wielu rycerzy przybyłych z różnych krajów Europy. Klęska Krzyżaków była tak duża, że zaskoczyła obie strony. W jej efekcie Władysław Jagiełło opanował w ciągu kilku tygodni niemal całe Prusy, przyjmując hołdy od biskupów, rycerzy i miast. Nie udało się jednak zdobyć stolicy Prus – Malborka, jednego z najpotężniejszych zamków gotyckich Europy, bronionego przez komtura ze Świecia, Henryka von Plauena (późniejszego wielkiego mistrza). Długie i nieudane oblężenie doprowadziło do otrząśnięcia się Zakonu z poniesionej klęski i umożliwiło mu podjęcie kontrakcji. Do Prus wkroczyły wojska inflanckiej gałęzi Zakonu, potężny sprzymierzeniec – Zygmunt Luksemburski wypowiedział wojnę Polsce i najechał na jej południowe kresy, baliwaty w Rzeszy zorganizowały wysłanie najemników z odsieczą. Równie niemal szybko jak Zakon utracił swe posiadłości, teraz ponownie je odzyskiwał. Osłabienie obu stron walczących, epidemie w obozie polskim, niesnaski między Polakami i Litwinami utrudniały dalsze prowadzenie walki. Zwycięstwo wojsk polskich nad zaciężnymi krzyżackimi pod Koronowem przyspieszyło pertraktacje i na początku 1411 r. został zawarty pokój. Pozornie jego postanowienia pozostawały niewspółmierne do sukcesu militarnego. Litwa odzyskała Żmudź, ale tylko na czas

60