z możnowładcami. Oni to właśnie brali udział w wyprawach wojennych mających na celu rabunek, a przy okazji ściśle z nim związany ― w warunkach wczesnego średniowiecza ― handel.
We wczesnym okresie średniowiecza dyferencjacja społeczna wiązała się zarówno z posiadaniem ziemi, jak ― chyba w większym stopniu ― z posiadaniem majątku ruchomego. Ten ostatni był zdobywany podczas wypraw wojennych, znanych na ziemiach nadbałtyckich z X, XI i XII w. Celem rabunku musiały być przedmioty o trwałej wartości, dogodne do przewiezienia. Tak czyniło rycerstwo Krzywoustego rabujące przedmieście Kołobrzegu, tak też postępowali Słowianie rabujący Konungahelę[1]. Ważnym obiektem wczesnego handlu byli ludzie, jeńcy zdobywani w wyprawach, ale obok nich przede wszystkim w grę wchodziły szlachetne kruszce i broń. Przedmiotem masowego handlu była też sól, główny produkt szerokiej wymiany towarowej, oraz sukno. To ostatnie przywożone było w dużym stopniu z Flandrii już w okresie wczesnego średniowiecza, a przewyższając znacznie jakością gatunki wyrabiane nad Bałtykiem stanowić musiało zewnętrzną oznakę bogactwa możnowładców[2].
Jakie cechy wyróżniały ten wielki handel w XII w. ― i wcześniej? Przede wszystkim przewożona masa towarowa była bardzo niewielka. Świadczyć może o tym choćby fakt, że większe statki, kilkudziesięcio-
- ↑ Gall, Kronika, II, 28. Zapewne tok 1103. Snorri Sturlasson, Heimskringla wg tłum. polskiego G. Labuda, Słowiańszczyzna pierwotna, Warszawa 1964.
- ↑ Mimo głosów przeciwnych utrzymuje się na ogół teza (H. Pirenne, Draps de Frise ou draps de Flandre. Histoire économique de l'occident medival, wyd. E, Coornaert 1951, s. 53), że „Paliae frisonica” pochodziły z Flandrii. Por. H. van Werveke, Die Beziehungen Flanderns zu Osteuropa in der Hansezeit, Die Deutsche Hanse als Mittler zwischen Ost und West, Köln/Oplanden 1963.
