Strona:PL Henryk Sienkiewicz-Pisma zapomniane i niewydane.djvu/253

—  242  —

nych dopełnień — nie wiemy. Woleliśmy jednak zgóry postawić zarzuty, by z niemi odrazu skończyć. Braki są. Krytyka to stwierdziła, autor przyznać musi. W następnych wydaniach będzie można je uzupełnić. Niemniej dzieło p. Karasowskiego obejmuje ogromną ilość szczegółów, tyczących życia Chopina, a niemniej listów, pisanych do rodziny, nauczycieli i przyjaciół.
 Książka zawiera materjału biograficznego i krytycznego tyle, że czytelnik poznaje Chopina, żyje z nim razem i, czytając bezpośrednio w jego duszy, zdaje sobie sprawę zarówno z tej delikatnej artystycznej natury, jak i z jej twórczości. Dzieje się to zwłaszcza dzięki listom. Autor książki mówi o nich, że są jedyną jej zaletą. I niema żadnej kwestji, że są najważniejszą, ale nie jedyną, bo mozolne, lubo niekompletne, zebranie tych listów, układ ich, dopełnienie życiorysu tam, gdzie przerywa się ich wątek, wywody i wnioski z nich, a nakoniec zebranie ustnych świadectw i ogólna synteza tak człowieka, jak i jego dzieł, to także niepospolita zaleta książki, a zarazem zasługa autora.
 W ostatnich czasach mało pojawiło się książek tak zajmujących. Czyta się te dwa tomy jak romans, tem bardziej zajmujący, że bohater jego to nie fikcja, ale jedna z chlub narodowych. Z drugiej strony w niejednej powieści niema tyle romantycznego materjału, ile go jest w tem życiu artysty, pełnem wrażeń, uczuć, a jak najczęściej bywa, niedoli i bólu. Życie jednak Chopina nie chmurzy się