Strona:PL Herodot - Dzieje.djvu/319

Europą zowią, tylko co najwięcej z Foenicyi do Krety i z Krety do Lycyi. Ale o tych rzeczach tyle niechaj nam wystarcza, zresztą mian tutaj przyjętych używać będziemy.
 Pontus Euxinus, na który Dariusz się wyprawił ze wszystkich ziem wyjąwszy Skythyjski, najnieokrzesańsze zawiera ludy, ani bowiem narodu żadnego z tych co wewnątrz Pontu mięszkają z powodu mądrości wymienić zdołamy, ani pojedyńczego męża który takowym okazał się znamy, prócz Anacharsisa w szczepie Skythów. Naród zaś Skythyjski jednę największą ze wszystkich spraw ludzkich najmędrzej o ile wiemy odkrył, bo innych jego wynalazków nie wielbię. Ta zaś największa sprawa tak przez nich odkrytą została, iż nikt co ich znajdzie uciec nie może i oni sami kiedy nie chcą być wytropionymi przez nikogo pochwyconymi być nie mogą. Ci bowiem co nie mają ani miast ani murów warownych, ale wszyscy mieszkania swoje uwożąc ze sobą są łucznikami z koni, którzy żyjąc nie z pługa ale z trzód, domy swe posiadają na jarzmach bydląt, jakżeżby ci nie mieli być niezwalczonymi toż trudnymi do dosięgnienia? Wynaleźli przecież oni ten środek już to za pomocą ziemi już też za przychylnością rzek swoich; ziemia ich bowiem będąc równiną obfituje w trawy i wody, rzeki zaś przerzynają ją nie mniéj liczne od kanałów w Aegypcie wykopanych. Wymienię teraz które z nich najznaczniejsze i w które od morza wpływać można. Otóż są to Istros pięciu korytami upływający, następnie Tyres, Hypanis, Borysthenes, Pantikapes, Hypakyris, Gerros i Tanais; tych biegi są następujące. Istros będący największą z rzek wszytkich które znamy, równém zawsze sobie korytem płynie i latem i zimą, ponieważ zaś pierwszą jest rzeką od zachodu w Skythyi, z tych powodów i największą jest i inne rzeki w niego wpadają. Jest zaś temi powiększającemi go rzekami, pięć przez Skythyjską krainę płynących najprzód Porata przez Skythów nazywany przez Greków zaś Pyretos, potem znowu Tiarantos, daléj Araros, Naparis i Ordessos. Pierwsza z wymienionych rzek wielka i ku jutrzence płynąca udziela