Strona:PL Herodot - Dzieje.djvu/364

następnie dla króla Battosa gaje święte wyłączywszy i ofiarnictwa, wszystko inne co pierwéj posiadali królowie, oddał na spólną własność ludowi.
 Pod tym tedy Battosem tak te rzeczy trwały, lecz pod synem tegoż Arkezilasem nie małe powstało zamieszanie o godności. Arkezilas bowiem syn Battosa kulawego i Feretimy powiedział iż nie zniesie porządku jaki Mantinejski Demonax zaprowadził, ale domagał się zaszczytów swoich przodków. Ztąd bunt podniósłszy przemożony został i zbiegł do Samos, matka zaś jego do Salaminy na Kypros schroniła się. Nad Salaminą tą zaś władał pod on czas Euelthon, który ów godny oglądania kadziedlnik ślubował w Delfach stojący w skarbcu Korinthian. Przybywszy tedy do niego Feretime prosiła o wojsko któreby ją ze synem napowrót wprowadziło do Kyreny. Lecz Euelthon wszystko inne raczej jak wojsko dawał jej; a ona biorąc co jej ofiarował rzekła, że i to jest piękne, ale piękniejsze przecież tamto, ażeby jéj proszącej dał wojsko; te słowa powtarzała przy każdym odbieranym darze. W końcu wysłał jej z zamku w darze Euelthon złote wrzeciono i kądziel, na której znajdowała się wełna; a gdy Feretime znowu powtórzyła owe swoje słowa, Euelthon odpowiedział jéj, że takiemi darami obdarzają się niewiasty a nie wojskiem. Arkezilas atoli przez ten czas bawiąc w Samos gromadził około siebie kogo mógł przyrzekając podzielenie ziemi. I gdy tak zebrał wielkie wojsko wyprawił gońców do Delfów z zapytaniem wyroczni względem swego powrotu. Pythia tak mu odpowiedziała. „Do czterech Battosów i czterech Arkazilasów, przez ośm pokoleń ludzi, daje wam Loxias królowanie nad Kyrenejczykami; ponad ten czas przecię nawet kusić się o nie nie radzi. Ty jednak spokojnie powracaj do swego domu. A kiedy komin zastaniesz zapełniony krużami, nie pal tych krużów lecz wysadź je na wiatr. Jeżeli zaś jednak rozpalisz ogień w kominie, nie wychódź na oblany w okół przestwór; jeżeli zaś nie uczynisz tak, to zginiesz ty i buhaj najpiękniejszy.“ Te wieszczby przesłała Pythia Arkezilasowi. On zaś za-