Strona:PL Homer - Odysseja (Siemieński).djvu/32

 Nic podobnego niespotyka się w Iliadzie.
 Aby lepiéj wykazać i uzupełnić te różnice, wszyscy niemal królowie heroicznego okresu, niewyłączając samego Menelaosa, bawią się handlem. W Iliadzie niema mowy o handlu; woły zastępują monetę; handel morski prawie żaden. Prowadzą go tylko narody wschodnie, o których panują najpotworniejsze wyobrażenia. Przeciwnie w Odyssei, południowe kraje morza śródziemnego nawiedzane są przez Greków, utrzymujących ciągły ruch między Kretą a Egiptem, gdzie spotykają się z kupcami i piratami, a z Fenicyanami wchodzą w stosunki handlowe, aczkolwiek mają ich za oszustów. W 14 pieśni Odyssei natrafiamy na ustęp, który najlepiéj maluje ducha handlowego i korsarskiego ówczesnych Greków. Zresztą przedmiotem handlu zaczynają być różne towary, mianowicie drogie kruszce, których zamiana i przewóz nastręczają żegludze znaczne korzyści.
 Z tych wskazówek można aż nadto się przekonać, że każdy z tych poematów należy do innego wieku Stan społeczny Iliady, widzimy niezmiernie zmodyfikowany w Odyssei, bo chociaż w jednéj i drugiéj niemal te same osoby występują na scenę i tylko ich lat dwadzieścia przedziela od siebie, niemniéj jednak epoka utworzenia ostatniéj, o wiele jest późniejszą. Kiedy nazwisko aoida, który złożył Iliadę, zatarło się w pamięci ludzkiéj, bardzo prawdopodobnie nazwisko Homera, właściwego twórcy późniejszéj Odyssei, przeniesione zostało i na Iliadę.
 W saméj kompozycyi widać, jaką drogą układał się materyał w jednéj i drugiéj. W Iliadzie dość było powiązać ze sobą pieśni wojenne, pierwotnie wyśpiewane przez samych bohatyrów z pod Troi, lub wkrótce ułożone po tej wyprawie — dość było je porządkiem powiązać, a niektóre rozszerzyć dodatkami — a epos