Strona:PL Homer - Odysseja (Siemieński).djvu/33

złożyła się sama przez się; jedność bowiem działania leżała w samym przedmiocie. Wszystko skupiało się około Troi i jej zdobycia. — Gdy kolej przyszła na Odysseję, już element epiczny bardzo urósł i rozwinął się. W miejsce opowieści idącej w kierunku prostym, gdzie wypadki następując po sobie w porządkn chro nologicznym, mogą w siebie wcielać najróżnorodniejsze ustępy, jak wielka rzeka, która przyjmuje drobne strumienie — zrodził się prawdziwy poemat, noszący cechę świetnej i zupełnej kompozycyi. — Wypadki nie snują się jednym ciągiem; lecz się krzyżują, rozbiegają, aby znów się złączyć — scenerya przerzucana z miejsca na miejsce łamie porządek chronologiczny, i to właśnie ma urok i robi wrażenie, jak w najlepszym dramacie; nareszcie cała ta barwna rozmaitość wypadków powikłanych z sobą, kończy się ostatecznem rozwiązaniem, które czytelnikowi niezostawia już nic do życzenia. Odysseja jest zatem najstarożytniejszym romansem przygód na lądzie i morzu; widzimy w niéj nietylko inne wyobrażenia teogoniczne, lecz pewien postęp cywilizacyi w życiu domowem i publicznem — co ją wyróżnia od wojennych pieśni Iliady; a tém samém wskazuje na daleko późniejsze pochodzenie. Zawsze jednak i jeden i drugi poemat, niemógł wyjść, jak z jednej piersi, lecz zapewne nie tej samej. Czy nazwę Homera nosił twórca Iliady, czy Odyssei, i czy po pierwszym wziął drugi, czy drugi po pierwszym spuściznę — rzecz niedorozstrzygnięcia — tembardziéj, że obie epopeje, w kształcie, w jakim je dziś widzimy, przeszły już przez ręce alexandryjskich gramatykarzy, które mogły im dodać wiele ogłady, lecz oraz i zetrzeć z nich ową patynę starożytności, po któréj łatwiejby było poznać różnicę wieku jednej i drugiej epopei; w tym zaś stanie odmłodzenia, językowe różnice zniknąć musiały.