Strona:PL Homer - Odysseja (Siemieński).djvu/51

naraz okryła się najwonniejszym kwieciem. — Dante zetknięty z klassyczną tradycyą, znajduje pomysł i siłę aby zbudować olbrzymi gmach poezyi; Wirgili jest mu przewodnikiem i opiekunem na tej zuchwałej pielgrzymce po tajemniczych zaświatach, pomimo że jego Beatricze i natchnienie, które ją wydało, należy do rzeczy całkiem nowych w dziedzinie fantazyi. Zwracając się wreszcie do naszej literatury — komuż ta winna swój wykwit tak nagły, jeśli nie tradycyi klasycznej? Bez Horacyusza tego echa Grecyi, wątpićby można, czy Kochanowski znalazłby tak górny a dźwięczny ton na swojej słowiańskiej gęśli, bez Homera i Sofoklesa, czy byłby się zdobył na Odprawę posłów greckich.?
 Tradycya klassyczna, żeby pojąć jej znaczenie, dziwnie kształci, jużto rozwijając w nas poczucie piękna, już budząc pragnienie doskonałości, już ucząc spokoju i miary, dwóch rzeczy niezbędnych gdy idzie o szerokie pojmowanie organicznej całości, o dobór harmonii i szczegółów, o krystaliczną jasność, która nawet z umyślnie rzuconych cieniów się tłumaczy.
 Własności klasyczne bynajmniej nie są wstrętne ani naszym przyrodzonym usposobieniom, ani wychowaniu, ani towarzyskości, ani któremubądź ze specyalnych zawodów; a co większa, nieścierając cech plemiennych wprowadzają zarazem w wielką rodzinę europejską. Wszakżeż dawna Polska przez uprawę języków i literatur starożytnych, weszła w związek umysłowy z najbardziej wykształconymi ludami, i stała się czynnikiem w dziele ogólnej kultury.
 Jeżeli prąd klasycznej literatury tak dobrze zasłużył się, czyż nie warto go pielęgnować, iść za nim, rozumie się nie w sposób, aby ślepo czepiać się choćby najdoskonalszych pomników Hellady i Romy — raczej wypada je studyować, sprawdzać, porównywać z tem co mamy, a tem samem przez zestawienie