Strona:PL Horacy Wybór poezji.djvu/102

Czasem jednakże i dźwięki w komedji niezwykłe się wznoszą,
Kiedy wzburzony Chremes namiętną wybucha oracją;
Żale przeciwnie i tragik wywodzi najczęściej w powszedniej
Mowie, gdy Teleph i Peleus, wygnańcy obaj i nędzni
Szumnych się strzegą wyrazów i wierszy na miarę łokciową.
Jeśli im chodzi by serce poruszyć widza żałobą
Nie wystarczy by utwór był pięknym, i słodkim niech będzie
I jakkolwiek zapragnie słuchacza duszę zdobędzie.
Jak ze śmiejącym się śmieją, tak samo z płaczącym i płaczą
Ludzkie oblicza. Jeżeli do łez mnię pragniesz pobudzić,
Wpierw ci samemu cierpieć, dopiero mnię wtedy Telephie,
Albo Peleusie twa dola poruszy, lecz rolę gdy mylnie
Pojmiesz, to spać lub śmiać się będę. Oblicze ponure
Smutnych wymaga wyrazów, a pełnych groźby zawzięte,
Żartujące swawolnych, poważne głębokich i mądrych.
Naprzód nas bowiem natura do każdej wewnętrznie sposobi
Doli stosownie; pociesza, lub też do gniewu pobudza,
Alboli ciężkim smutkiem do ziemi przygniata i dręczy,
Potem zaś duszy porywy objawia tłómacząc je mową,
Jeśli zaś los mówiącego licować ze słowy nie będzie,
Rzymscy wybuchną śmiechem rycerze i zwykli widzowie.
Wielka też będzie różnica, czy mówi bohater czy Davus,
Starzec dojrzały, czy w kwiecie ognisty wieku mołojec,
Stanowiskiem potężna matrona, czy mamka usłużna,
Kupiec bywały, czy rolnik na polach zielenią wesołych,
Assyryjczyk czy Kolchos, chowany w Thebach lub w Argos.
Albo się trzymaj podania pisarzu lub prawdy pozorów.
Chceszli sławy pełnego Achilla wystawić na nowo,
Szybkim niech będzie, porywczym, nieubłaganym! niech przeczy,
Wszelkim dla siebie ustawom i wszystko mieczem rozstrzyga.
Dziką i niepokonaną Medea, płaczliwą zaś Ino,
Ixion przewrotnym, Io w obłędzie, a smutnym Orestes.
Jeśli co nieznanego wprowadzasz na scenę i nową
Tworzyć osobę się ważysz, to niechże do końca zostanie,