Dzieje rzymskiej literatury podzielić można na pięć okresów:
I. Okres pierwotnej, rodzimej literatury, od r. 754 do 240 przed Chr., czyli od założenia Rzymu do końca I. wojny punickiej. Sądząc z nielicznych szczątków, które po nich pozostały, zaledwie do zawiązków piśmiennictwa zaliczyć możemy pieśni religijne, napisy grobowe czy zapiski kapłanów. Forma ich ciężka i niezgrabna, treść nie objawia żadnego polotu myśli, więc wartości literackiej nie mają.
II. Okres archaiczny, od r. 240 do 90 przed Chr., więc mniejwięcej od końca I-ej wojny punickiej do dyktatury Sulli. Właściwa literatura zaczyna się dopiero pod wpływem greckim, około połowy wieku III-go. W tym czasie występuje na widownię Grek Livius Andronicus, jako tłómacz Odyssei i autor tragedyi i komedyi. W ślad zanim piszą na wzór Greków poemata opisowe Naevius, Ennius, tragedye prócz powyższych Pacuvius i Accius, komedye: Plautus, Terentius i inni, satyry Lucilius. Proza także budzi się do życia; wśród dosyć sporej garstki prozaików odznacza się Cato.
III. Wiek złoty, zwany także cycerońsko-augustowskim, od r. 90 przed Chr. do 14 po Chr., a więc od czasów dyktatury Sulli do śmierci Augusta.
W okresie tym dochodzi zarówno poezya, jak proza rzymska do największej doskonałości.
Podzielić go można na dwa okresy:
W wieku złotym żyją najwięksi poeci jak: Lucretius, Catullus, Vergilius, Horatius, Tibullus, Propertius, Ovidius, — i prozaicy jak Terentius Varro, Cicero, Caesar, Cornelius Nepos, Sallustius, Livius.
IV. Wiek srebrny, od r. 14 — 117 po Chr., więc od śmierci Augusta do śmierci Trajana.
Poziom literatury w ogólności się obniża, poezya staje się nienaturalną, proza za wiele szuka ozdób. Ale występują jeszcze niepośledni talentem poeci, jak: Persius, Lucanus, Martialis i Juvenalis. Z prozaików zaś, prócz największego historyka Tacyta, spotykamy w tym okresie Paterculusa, Senekę i dwóch Pliniuszów.
