Poezya dramatyczna pojawia się w Rzymie pierwej, niż wszystkie inne rodzaje literatury. Przyczyny tego faktu szukać należy w właściwościach umysłu i usposobienia Rzymianina. Bystry zmysł spostrzegawczy, skłonność do naśladownictwa i szyderstwa, dowcip i zdolność improwizowania ułatwiały twórczość w zakresie tego rodzaju poezyi. Toteż już w najdawniejszych czasach, podczas zabaw i uroczystości ludowych, odbywały się teatralne przedstawienia. Uczestnicy ich, zwykle młodzieńcy w kostyumach i maskach, tańczyli, deklamowali i śpiewali przy akompaniamencie fletu.
Śpiewy ich były dowcipnemi improwizacjami, składanemi wierszem saturnjjskim[1], w trywialnej mowie pospólstwa, na jakiś temat do okoliczności zastosowany; illustrowano je ruchami i mimiką. Ryło kilka rodzajów takich przedstawień.
a) Fescennini (versus), otrzymały nazwę od etruskiego miasteczka Fescennium, gdzie miały powstać. Naśladowały kłótnię kilku osób.
b) Satura[2] składała się z luźnie ze sobą związanych śpiewek. Treścią ich były rozmaite zabawne zdarzenia.
c) Atellana (fabula) była z początku zabawa polegająca na wydrzeźnianiu ruchów i mowy naiwnych i nieokrzesanych mieszkańców kampańskiego miasta Atella Z czasem objęła szersze ho-
- ↑ W wierszu saturnijskim zgłosek nie mierzyło się iloczasem ale akcentem. Stworzony przez Rzymian, był powszechnie używany aż do czasów Enniusa.
- ↑ Nazwę wywodzą niektórzy uczeni z greckiego wyrazu satyroi (wieśniacy przebrani w skórę capów), inni sądzą, że ona ma związek z łacińską nazwą półmiska napełnionego różnemi potrawami, która brzmi satura lanx.
