Strona:PL Istrati - Żagiew i zgliszcza.djvu/397

mknąć bez usprawiedliwienia lub narażenia się na karę. W ten sposób mieliśmy sposobność obserwować naocznie cały wewnętrzny ukryty mechanizm owych „wspaniałych“ manifestacyj, obliczonych na efekt zewnętrzny, które tak imponują leaderom angielskich trade-unionistów.
 I stwierdzić trzeba, że niema na całym świecie drugiego takiego rządu, któryby pozwolił sobie na podobne traktowanie mas ludności, nie racząc im, choćby tylko dla formy, udzielić najdrobniejszych nawet wyjaśnień. Jakże można mówić o podniesieniu poziomu umysłowego i politycznego tych mas pod takiemi rządami?
 Zebrania i wybory czy to w Partji, czy w syndykatach lub sowietach, — wszystkie wyglądają jednakowo. Komuniści na wszystkiem wyciskują swoje piętno. Niejednokrotnie we fabrykach musi się zamykać wszystkie wyjścia, aby robotnicy nie uciekali, inaczej bowiem zebranie nie mogłoby wogóle dojść do skutku.
 Prasa sowiecka wytyka wszystkie tego rodzaju anomalje nieraz bardzo ostro i stanowczo. Ale jest to właśnie owo „leczenie kataru, a pielęgnowanie przeciągów“, jak mówią w Rosji. Bo nie wolno wskazywać na istotne, najgłębsze przyczyny tego zła, mającego swe źródło w złej organizacji rządu. Owa pozorna szczerość tego rodzaju „autokrytyki“, dostosowaną jest w rzeczywistości do całego systemu autokratycznego w sowietach; wolno atakować drobniejszych sekretarzy prowincjonalnych, których miejsce zajmą tacy sami lub jeszcze gorsi, — ale nie wolno tykać potwornej władzy sekretarjatu Partji.