Strona:PL Józef Ignacy Kraszewski-Wilno tom I.djvu/44

do Litwy przypłynąć. Posługiwał do tego znaleziony w Kronice Ruskiéj Dymitra Mnicha bajeczny Palemon, trudność tylko była o czas, gdyż Kronika Ruska znacznie późniejszą wędrówkę tę miała. Lecz to nie zastanawiało Stryjkowskiego, który sam jednak wprzódy, wydając Gońca Cnoty, przyjście Włochów w V wieku za zbyt wczesne uważał; na mocy Flora, Libawy i trochę odwagi przerzucił to na wiek przed Chrystusem, na lat 50 przed narodzeniem jego, ażeby jako tako z historją postronną związać.
 Piérwsza tedy powieść o Palemonie, czyli Publjuszu Libonie, żeglującym z Etruryi do Litwy, daje datę 50 roku przed Chrystusem.
 Druga pielgrzymka, któréj przyczyną miało być prześladowanie Nerona, wzmiankowana przez Litewsko-Ruskich Latopisców, w lat 57 po Chrystusie naznaczona.
 Trzecia wcale odmienna wersya z Kroniki Ruskiéj Berestowickiéj, kładzie tęż wędrówkę w V wieku po Chrystusie za Atylli. Z tych trzech podań wybrał Stryjkowski najdawniejszych sięgające czasów, dla tego, że u Flora znalazł Libona; dla tego, iż mniemanéj szlachcie przedchrześcijańskiéj Litewskiéj jak najdawniejszy chciał dać wywód. Bajki téj, na podaniu osnutéj, taka się być zdaje historja. Było podanie o Włochach wędrowcach do Litwy przybyłych, może i osadach nad Bałtykiem, emporjach handlowych, było podanie w ustach ludu, bez oznaczenia wieku, powodu, imion. To podanie urodziło się ze stosunków z zachodem handlowych, z odgłosu o powrocie z najazdów na państwa Rzymskie Alanów lub Herulów. W XV wieku dopiéro zaczęto podanie obrabiać i w Kroniki wciągać, dla utworzenia jakiejś szlachty przedchrześcijańskiéj w Litwie, o którą chodziło narodowéj dumie. W Ruskich Latopiscach, cytowanych u Stryjkowskiego, niewątpliwie niestarszych nad wiek XV i XVI, ukazują się dwa domysły o przyjściu Włochów za Nerona i za Atylli. Lecz to