ukończeniu robót jesiennych, święto Dziadów czyli duchów umarłych przodków, inaczéj święto Chauturów, święto Ilgi, Ważganta czyli placków, Sikies, Kolady i t. d. Mnóstwo osobnych obrzędów i okolicznościowych uroczystości towarzyszyło wróżbom, ślubom; pogrzebom, wojennym wyprawom, sądom duchownych.
Różnie różni tłumaczą pochodzenie tej wiary, która sturamiennym uściskiem całą litewsczyznę obejmowała, i wspólna była wielu ludom nadbałtyckim. Niepodobna jest przyznać, żeby się ona pod bezpośrednim wpływem mithologii rzymskiéj ukształcić miała, są w niéj ślady pierwotnéj mithologii ludów słowiańskich i germańskiego szczepu. Być może, że do tego przymięszały się przez stosunki, mytha rzymskie, kłóre nacechowały nieco wyobrażenia bóstw litewskich.
Wrte zastanowienia podobieństwa litewskiéj wiary ze słowiańskiemi: cześć Perkuna, święto Lady i Chauturów, obrzędy Kupały, wesel, ofiar, palenie zmarłych z ich ulubioném mieniem; porywanie niby gwałtowne dziewic narzeczonych, postrzyżyny i t. d., są równo słowiańskie, jak i litewskie. Jednakże wpływ germański na mitologją litewską, obrzędy religijne, pokazuje się także w ofiarach z ludzi, paleniu żywcem na stosach, wróżbie wojennéj przez rozbicie piersi brańca i t. p. Jedném słowem, we wszystkiém co trąci barbarzyństwem i okrucieństwem. Porównanie łatwo tego dowieść może. Zresztą te cechy, są dowodem jednym jeszcze, pochodzenia Herulskiego Litwinów, gdyż wiara Herulów obfitowała w krwawe obrzędy[1].
Żaden szczepu słowiańskiego naród, nie miał równie rozgałęzionéj mithologii, jak litewskie ludy, żaden tylu Bogów i takiéj hierarchii Kapłanów. Mogła na to wpływać natura ludu, który jeszcze Neurami będąc za czasów Plinjusza, zwał się zabobonnym i słynął czarnoksięstwem. Litwa wszystkie swoje na pół-
- ↑ Ennodius Eppus. Scrip. Rer. Brun. T. I. f. 28. Jam Franci. Heruli, Saxones, multiplices crudeliatiun species, belluarum more peragebant.... Deos suos humana credebant caede mulgeri.
