Strona:PL Józef Kotarbiński - Powieść mieszczańska.djvu/16

on tymczasem całą energią wysila na zdobycie ręki arystokratycznéj panny, z którą nie mógł miéć moralnie nic wspólnego, bo dzieliły ich całe przepaście tradycyj, nałogów, konwenansów i przesądów.
 W chwilach zawodu i rozczarowania Wokulski nie widzi swego zbawienia w praktycznéj robocie społecznéj, ale marzy o pracy dla naukowych utopij. W powieściach Prusa często pojawia się fantastyczne marzycielstwo, albo nawet maniactwo na tle naukowém. Ma go trochę Wokulski, który roił o „perpetuum mobile:“ zamłodu, ma go Ochocki, jedna z najbardziéj sympatycznych postaci w „Lalce,“ człowiek inteligentny, żywy, ruchliwy, pełen projektów, wynalazca, który potrafi się umizgać do płci nadobnéj, ale nie zapomina nigdy o ideałach wiedzy. Głównym reprezentantem téj wzniosłéj manii jest stary przyrodnik Geist, którego Wokulski poznał podczas pobytu w Paryżu, gdzie w wirze wielkiego miasta, w podziwianiu olbrzymiego ruchu cywilizacyi chciał stłumić nieszczęsną namiętność po pierwszych niepowodzeniach. Ten Geist jest postacią symboliczną, a mimo to nakreśloną z wielką, łudzącą plastyką. Reprezentuje on w nauce idealizm wyższego rzędu, w przeciwieństwie do pospolitego racyonalizmu i rutyny naukowéj. Pracuje dla wzniosłych urojeń, chce wynaleźć metal lżejszy od powietrza, aby oddać go na użytek jednostek, które będą chciały walczyć przeciwko ujemnym i złowrogim potęgom ludzkości. Dąży tedy do zmiany międzycząsteczkowego układu ciał, robi na téj drodze znakomite odkrycia. Oficyaluy świat naukowy zachowuje się z chłodną obojętnością wobec tego marzyciela, nazywając go waryatem. Jest to satyra na konserwatyzm naukowy, oparta na oryginalnéj fantazyi przyrodniczéj. Zmiana ciężaru gatunkowego ciał za pomocą przetworzenia ich układu międzycząsteczkowego, nie leży