ideom i tamujemy obyczajom drogę do postępu, bo postęp po za obrębem życia, w innych sferach istniéć nie może, jeśli w żywą, powszednią nie wejdzie praktykę.
Najłatwiéj to okażę przykładem: chcemy postępu w przemyśle, handlu, sztukach, cóż będzie jeśli ludzi co się nim zajmują i dla nich poświęcą, wyłączymy jak parjów? Któż pójdzie na to wygnanie dobrowolnie, jeśli go za to karać będziemy. Handel i przemysł nie są poszanowane w ludziach, którzy się im oddają, wpadają w ręce mniéj usposobionych moralnie i muszą stać na nizkim stopniu, lub pozostać w rękach cudzoziemców, którzy kraj w kraju i społeczność w społeczności formować będą. Te to przesądy sprowadziły do nas Niemców i utrzymują po dziś dzień.
P. Feliks milczał.
— Ale nie byłoż już dla ciebie innego zajęcia? — zapytał.
— Niestety! nie było! — rzekł Muszyński — szukałem go, starałem się o nie, znaleźć nie mogłem. Wiem, że w tym smu-
Strona:PL JI Kraszewski Kopciuszek.djvu/533
Ta strona została uwierzytelniona.
233
