Strona:PL JI Kraszewski Niewiasta polska.djvu/35

nie ozdoby swe, ale ślubne obrączki ofiarowywały niewiasty na ołtarze kraju —
 Tém się też najwyżéj pochlebić mogą... gdzie indziéj niewiasta jest ozdobą życia, u nas podporą; gdzie indziéj przyjaciołką — u nas przyjacielem.
 Nie zrzucając z siebie niewieściego wdzięku, nie przeistaczając się na cóś półmęzkiego, kobieta w zakresie swym umiała być wolną — ale też i obowiązki swobody pełniła... Charakter niewiasty polskiéj, jak jéj piękność z trudnością określić się daje...
 Skromność, prostota, powaga i odwaga, umysłu bystrosć, serca goręcość, do poświęcenia ochoczość, stanowią główne jego rysy, są cechy znamionujące wysoki stopień cywilizacyi naszego narodu, bo wszędzie w każdém społeczeństwie, stan kobiet, ich ukształcenie i przymioty, stanowią jakby termometr atmosfery cywilizacyjnéj kraju... Gdzie niewiasta jest niewolnica, i ulubienicą tylko, a nie towarzyszką, przyjacielem, tam wiele braknie rodzinie, wychowaniu, a przez to i całéj społeczności, bo z piersi macierzyńskiéj wyssać ma dziecię pierwszą tradycyę — ona mu oddaje co jéj przekazały wieki, a daje w formie niepochwyconéj, tajemniczéj, duchem, raczéj niż słowem... —
 Pokoleń matki noszą w piersiach swych przyszłość ich całą... Nigdzie macierzyństwo piękniéj i lepiéj, niż u nas pojętém nie było. Rej w XVI, Klonowicz w XVII wieku, odzywali się już do matek o ich obowiązkach, zalecając im na najemne piersi i wpływy, nie oddawać dzieci. Gdy w innych krajach wychowanie całe nie mal podejmowali obcy, u nas do lat kilkunastu dziełem było ono matek, ale matek spartańskiéj nieraż cnoty, które wolały stracić dziecię, niż hańbą je ocalić. —