Strona:PL JI Kraszewski Niewiasta polska.djvu/6

 Jest to jedyna prawie na tronie królowa, którą z niczego, prócz wdzięków, pochwalić niemożna. Po niej przesuwają się postacie pieknej Elżbiety i Barbary żon Zygmunta Augusta opłakiwanych do zgonu i smutnej Katarzyny. —
 W tej epoce ukazuje się pierwsza z polek poetka; ale ten śpiew Zofii Oleśnickiej z Pieskowiej Skały, pełen pobożności i prostoty — jest natchniony nieziemskiem uczuciem... dziękczynienie to do Boga że maluczkim a prostaczkom raczył objawić tajemnicę królestwa świętego. —
 „Kobiety polskie, pisze Ruggieri, nie tak są piękne, jak raczej miłe i powabne, częściej szczupłe niż otyłe; dodawać sobie wdzięków sztucznemi sposobami lub farbować włosy jest u nich wielką hańbą. Trudnią się gospodarstwem domowém, robią sprawunki w mieście jak Niemki, ale nie stają w sądach.“...
 Co się tyczy malowania twarzy zmieniło się to już w XVII. wieku w którym, jakeśmy mówili, stroje opisując całkiem przekonania i obyczaje inne przyjęto. —
 W XVI wieku niewiastę polską, żywemi rysy maluje nam Górnicki i Rej, oba z sobą zgodni, pierwszy więcej wykształconą dworzanina żonę, drugi gosposię wiejską.
 „Wymagano, pisze Górnicki od białej głowy ażeby każdy jej postępek z pokorą był i wstydem połączony, gdyż te szczegolniej cnoty zdobić ją były powinny?“ Kobieta, powiada jeden z kaznodziejów ówczesnych Polskich, powinna była być dzielną jak Huzarka a cichą jak synogarlica.“
 Górnicki znał wiele białych głów które mieczem i oszczepem tak dobrze jak mężczyzna umiały robić, które konia dosiadały i jak najlepszy jeździec toczyć nim były wyuczone; ale zawsze dzielność tę uważano za wyjątek, bo powołanie i obowiązki niewiast były inne.