Ludzkość i narody przez ciężkie przechodzą próby.
Pracujemy na roli przyszłości, uprawiając ją krwią i łzami, plon chyba dzieci zbierać będą.
W smutku, często w zwątpieniu, wleczemy pług po ziemi czarnej wachając się czy iść dalej?
Wielu z nas siada znużonych na zagonie, ale nieubłagana konieczność żelaznym biczem popędza, dalej a dalej.
Ludzkość nie może stać, iść musi, a czy droga jej kamieniami zasłana, czy potrząśniona różami, naprzód potrzeba!
Mniejsza o tych co padają trupem ciała, którym niestanie tchu i siły, gorzéj z tymi co upadną na duchu, tracąc wiarę i nadzieję.
Albowiem nie godzi się zwątpić a przyszłości; byłoby to nie wierzyć w Boga, przypuścić że nie ma prawa, i ślepy zwierzęcy fatalizm poślubić. Po za nami są dzieje przeszłe straszniejsze od naszej epoki zamętu, z których jednak ludzkość wyszła zwycięzko, są ciemniejsze ciemności, są rozpaczliwsze rozpacze, są przepaścistsze przepaście, które przecież czy trupami czy ruinami zawaliły wieki i spółeczność przeszła przez nie dążąc dalej, po najstraszniejszych przesileniach, zawsze ku lepszemu.
W chwilach krwawego potu i znoju, gdy usta odwracają się od tego kielicha goryczy, potrzeba wstąpić na wyżynę i odważnie spojrzeć w głąb na otłachłanie, aby nabrać siły i rzec sobie:
Musimy iść dalej, mamy przed sobą przyszłość, powinniśmy tylko wiedzieć dokąd iść i jaką drogą?
To co nam wydaje się nowem, nie jest ani bezprzykładnem ani tak bezdennie czarnem, jak my olśnieni sądzimy; wyjść musimy z tych przepaści, są to ciemne wschody, po których wspinamy się ku górze światłości.
W starych baśniach naszego ludu, bohaterowie dążą ku szklannemu wierzchołkowi góry, do źródła wody żywiącej i odmładzającej. Myt ten oznacza wybornie zadanie ludzkości, ciągle spinającej się ku najwyższemu dobru i światłu, które są życiem.
Ale tak w bajce jak w dziejach, do źródeł życia niema drogi innej, tylko gościniec znoju, walki i trudu.
