Strona:PL JI Kraszewski Wieki katakombowe odczyt1 part06.png

sciąć kazał Jakóba, brata Jana, a Ś. Piotra uwięził. Od śmierci Jakóba nie mamy wprawdzie imion męczenników aż do drugiego Jakóba, biskupa Jerozolimskiego; jednakże namiętności były rozgorzałe. Prześladowanie istniało i objawiało się wybuchami, jak uwięzienie i skazanie Ś. Pawła.
 Ale to, co się działo w Jerozolimie, było cale innego znaczenia i rozmiaru, niż wkrótce mające nastąpić okrutne prześladowanie rzymskie... w którém Rzym sam występował z całą swą potęgą przeciw Chrystusowym dzieciom. Potwarz poprzedzić musiała ucisk, jedno nie idzie bez drugiego; naprzód zbezcześcić trzeba ofiarę, aby ją potém poświęcić. Najdziksze téż wieści rozchodziły się o nowéj wierze, którą malowano jako bezbożną, swawolną, zaprzeczającą istnieniu bogów. Wiadomo jak ściśle wiara pogan łączyła się z ich bytem społecznym; Cezar, najwyższy urzędnik, był zarazem Arcykapłanem; należał zwykle do stowarzyszeń religijnych — do kollegiów kapłańskich; targnąć się na wiarę, było to stać się winnym zdrady kraju. Panteizm rzymski nie wzdragał się przyjęcia cudzych bogów do swego Panteonu; ale bogowie rzymscy panować musieli bogom przybyszom. Probowano Chrystusa postawić na równi z innymi ubstwionymi. Alexander Severus do bogów swych domowych dołączył go, kładąc obok Abrahama, Orfeusza i Apolloniusza z Tyany; ale chrześcianie z zasady nie mogli dopuścić, aby prawdziwego i jedynego Boga, kładziono na równi z fałszywemi; ich Bóg nie mógł stanąć na ołtarzu obok innych; on wydawał wojnę wszystkim; dla tego téż pogaństwo, zagrożoném się czując, powstało przeciwko chrześcijanom. Instynkt zachowawczy tego upadającego i czującego swą zgubę pogaństwa, wiódł je do walki rozpaczliwéj, w któréj wszystko zdawało się być po jego stronie; siła, władza, bogactwo, wojsko, i ślepota tłuszczy zfanatyzowanéj, która była jego narzędziem.