Strona:PL JI Kraszewski Wieki katakombowe odczyt1 part20.png

 Groby piętrami jedne nad drugiemi w ścianach ułożone, tak żeby jak najmniéj miejsca zostawić próżnego, zamykały ciało wsunięte bokiem. Grób taki zwano Locus, Loculus, jak i u Rzymian. Od korytarza otwór grobu zakładano kamieniem z napisem, albo cegłami trzema z wapnem, albo dachówkami, lub wprost tylko zalewano go tynkiem, na którym wypisywano głoski, godła, znaki. Ciekawą są rzeczą w niektórych katakombach groby oznaczone tylko, miejsca zarysowane ale niewyżłobione wcale. Na cegłach zamykających groby są często wyciski ceglarzy imion i fabryki.
 Każdy tu szczątek i okruch coś mówi, tysiąc oznak składa się na to, aby epokę, pochodzenie, historyę objaśnić. Dla tego, który tu czytać umie ten język zatracony, plon co krok jest obfity.
 Najpierwszą, najwymowniejszą, najwięcej uderzającą rzeczą są napisy. Wystawmy sobie na mokréj glinie drżącą, rękę w pośpiechu przed wieki zarysowanych kilka głosek, krótkich a przepełnionych uczuciem. Wiara Chrystusowa, miłości pełna, z tym charakterem uczciwym występuje już w tych pierwszych swych dziełach pisanych. Czuje się czytając, iż pomiędzy światem żywych a umarłych istnieje tu związek niezerwany; że tamci co zmarli, żyją, a ci co żyć się zdają, na odrodzenie czekają. Wszystkie formy napisów, okrzyki pożegnania, są namaszczone miłością serdeczną. Nim je damy poznać, powiedzmy słówko o samych tych grobów powierzchowności, o materyalnej fizyognomji napisów, które są dwojakie: ryte i pisane, na kamieniu, drzewie, kości, glinie, szkle i t. p. Najpospolitsze są kamienne i gliniane; dziewięć dziesiątych są tego rodzaju, Niektóre głoski ryte napuszczano farbą czerwoną, co niektórzy starożytnicy biorą za godło męczeńskie.
 Są przykłady napisów mozaikowych, złoconych, ale