Strona:PL JI Kraszewski Wieki katakombowe odczyt2 part13.png

wprzódy zapuszcza korzenie, okrywa się liśćmi, wyciąga łodygi, a dopiero pączek z niéj i kwiat wystrzela.
 Sztuka w katakombach, w pozostałościach swych z I do III wieku, jeszcze jest jakby czémś cudownie zjawiającém się, ale chwilę tylko mającém sie przechować. Jestto ten kwiat pierwszéj wiosny, co pod śniegiem się rozwinął i dnia nie przeżywszy kona. Później z figur powstają surowo, barbarzyńsko kréślone symbole, niedołężnieją ręce, tradycja się zaciera... sztuka dziecinieje..... staje się hieroglifiką tylko pojęć jak najprościéj nakreślonych. Mówiąc o sztuce w pierwszych wiekach, począć nam wypada naturalnie od największego dla nas zajęcia postaci Chrystusa Pana i najprostszych znanych jéj wizerunków.
 Słówko o Mozaice jeszcze.
 Oprócz malowań w katakombach, znajdujemy z pierwszych już wieków ozdoby i całe obrazy mozaikowe. Ten rodzaj obrazowania, jak wiadomo, doprowadzony był do wielkiéj doskonałości u starożytnych, a że w onych wiekach praca człowieka i sam człowiek niewiele się cenił, mozaika téż ogromne czasem zalegała przestrzenie, bo na nią niewolniczych rąk nie żałowano. Mozaiki także okrywały posadzki domóstw, i były lub wielkiemi obrazy, lub jakby kamiennym u stóp kobiercem... W pierwszych wiekach zaraz ten kosztowny sposób przyozdobienia użyto do kościołów podziemnych i grobów, — ale do IV wieku, to jest do uspokojenia Kościoła, niewiele wszakże mamy tego rodzaju zabytków