Strona:PL JI Kraszewski Wieki katakombowe odczyt2 part26.png

kombach uderza, jest to różnica od pogańskich; że w nich nie ma ani urzędników, ani obywateli rzymskich, ani wyzwoleńców, ani niewolnika. Na grobach jak w życiu, wszyscy mają tytuły czynów swoich tylko; męczeństwo, kapłaństwo, nawrócenie, swą cnotę i nic więcéj. Jedynym tytułem odróżniającym jest podniesienie się ofiarą, to jest poświęcenie się zupełne Bogu. Na czele społeczeństwa, staje najwyższy cnotą kapłan.
 A kapłaństwo w tych czasach gorącéj wiary i prześladowania nie było wcale spokojném użyciem władzy, ale żołnierstwem Chrystusowém, namaszczoném najczęściéj na śmierć męczeńską.
 Kreśląc więc stan tego nowego ludu, w którego łonie ginęły narodowości, który się składał z żydów nawróconych, pogan ochrzczonych, niewolników barbarzyńców, greków, afrykanów i najróżnorodniejszych pierwiastków; musimy począć od duchownych, bo oni w istocie byli jedyną władzą i sterem; dopóki swiecki rząd, przyjmując religję, nie podzielił na dwoje téj siły, i nie rozpoczął o nią powoli walki, która do dziś dnia nie jest skończoną.
 W pierwszych wiekach różnica dzieląca stan duchowny od świeckiego, wybitnie już się czuć i widzieć daje. Kapłaństwo jest rycerstwem, zupełném poświęceniem, więc staniem nieustraszoném na straży w gotowości do boju. Duchowni sami mieli przywilej spełniania ofiary i wyboru nowych ofiarników; tak, aby nieprzerwanym ciągiem kapłańskie poświęcenie, zlewało się od pierwszego Chrystusowego wyboru apostołów, aż do ostatka dni.