Strona:PL JI Kraszewski Wieki katakombowe odczyt2 part27.png

 Na czele duchowieństwa, wyżéj od kapłanów, stali biskupi, co z greckiego ἐπίσκοπος oznacza nadzorcę, naglądającego stróża. U Greków pogan Episkopos był dozorcą pewnéj części kraju, którą obowiązany był doglądać i bronić od nadużyć. W aktach apostolskich już je raz znajdujemy, z wyłączném znaczeniem duchownego, starszego; dopiero późniéj zjawia się w hierarchji, około IV wieku. Biskupów już w tych pierwszych czasach odznaczały pewne cechy w ubiorze; mitra, która początkowo była złotą przepaską w kształcie wieńca, w IV dopiero wieku przybrała ona kształt nieco wyszukańszy; sandały, na których były wyszyte krzyże; rękawiczki, pierścień, pastorał, laska pasterska, godło bardzo starożytne, i krzyż pasterski.
 Kapłani dzielili się na różne, nie już stopnie, bo wszyscy mieli godność jedną jak skoro pozyskali święcenie, ale wedle zatrudnień swych różnemi mianowali się imionami; i tak znajdujemy już w katakombach presbyterów, wikarjuszów biskupich, syncellów, ekonomów, kanoników, kantorów. Oprócz duchownych tych, były na usługach kościoła osoby, które miały tylko mniejsze święcenie, pełniące rozmaite obowiązki od których zwali się Hermeneutami, to jest tłómaczami, księgarzami, pisarzami, grabarzami, stróżami grobów męczeńskich i t. p.
 W katakombach i w czasie tym gdy męczeństwa mnożyły liczbę grobów, osobną klassę składali grabarze; którzy wyznaczali i przygotowywali miejsca spoczynku i składali ciała.
 Znaleziono na cmentarzu ŚŚ. Marcellina i Piotra malowanie, wyobrażające grabarza z lampą w ręku, wskazującego miejsce grobu; a drugie u S. Kalixta wystawujące grabarza z motyką przy robocie, obok którego zawieszona jest lampa. Na tymże cmentarzu odkryto nawet, zachowane przez wieki a rzucone tam niegdyś przy robocie motyki. Aż do IV wieku Kościół sam dawał miejsca na groby każdemu chrześcianinowi,