Strona:PL JI Kraszewski Wieki katakombowe odczyt3 part25.png

gdzie mu największe groziło niebezpieczeństwo, gdzie ono mogło być poczytywane za zdradę.
 W Katakombach niezliczona jest rozmaitość wymienionych powołań różnych urzędników od poboru, rachmistrzów. Rękodzielników także nie brakuje, jako to, tarczowników, sprzedających purpurę, rzeźbiarzy, malarzy, kamieniarzy, garncarzy, grabarzy, których długi szereg znajdujemy w dziele uczonego Lami. X. Marchi i Kaw de Rossi z napisów dobyli ich więcéj jeszcze i zbogacili naukę starożytności całkiem nowemi odkryciami rzemiosł i handlów prawie nieznanych.
 Godném jest uwagi, że najcięższych i najbiedniejszych rzemiosł i powołań musieli się podejmować chrześcijanie z powodu swego położenia i ubóstwa, i że ich z tego powodu Juvenalis zowie wyrazem cerdones, to jest przekupniami lichemi.
 Na grobach w katakombach, oprócz napisów oznaczających rzemiosła, jakiemi się zmarli zajmowali, ryte są i malowane godła ich i znaki, narzędzia. Są to dziś nader ciekawe wizerunki, na których znajdujemy, naprzykład na grobowcu Entroposa, rzeźbiarza sarkofagów u Ś. Heleny, zajętego robotą tego grobowca w którym spoczywał. Na kamieniach pokrywających rzeźbiarzy, jako godła znajdują się rylec, pion i iglica; na grobach malarzy cyrkiel, igła i dwa pędzle; pisarza odznacza tabliczka, styl, pióra trzcinowe i t. p.
 Już z listów Ś. Pawła i całéj Ewangelii widzimy jak u chrześcijan pojęte było małżeństwo, w tym właśnie czasie, gdy ta instytucya, na któréj spoczywa rodzina, od któréj zależy cały organizm społeczny, u Rzymian była tylko czczą formą, pokrywającą najzupełniejsze obyczajów rozprzężenie. Dość jest czytać Juvenalis’a aby się o tém przekonać. Dla odrodzenia społeczeństwa ten węzeł musiał być na nowo ściśniętym silniéj, — i u chrześcijan małżeństwo stało się sakramentem.