Strona:PL JI Kraszewski Wieki katakombowe odczyt4 part16.png

przeznaczone. Po nad głowami dwóch biesiadników są wypisane imiona kobiét — Agape, która miała mięszać wino z wodą, i Irene, która miała wodę ogrzaną przynosić. Godne uwagi są imiona Agape i Irene, znaczą — miłość i pokój. Znaczenie tego obrazu, któremu drugi podobny przywodzi p. de Rossi, jest trudném do wytłómaczenia, z pewnością; jednak samo miejsce cmentarne, w którém je znaleziono, wskazuje, że ono być musiało relgijne, pod formą dla pogan niewtajemniczonych — niezrozumiałą.
 Zbytek i rozwiązłość obyczajów rzymskich, tak silnie odmalowane w satyrykach ostatnich czasów, obudzając obrzydliwość w chrześcijanach, nie dopuszczały nadużyć w ogóle w napoju i jadłach. Uczty wspólne z ubogiemi, liczne, nie mogły być bardzo wytworne; zresztą widzimy umartwienie ciała przyjęte jako zasadę, i powszechny zwyczaj postów.
 Obok idei, która post dla chrześcijanina czyniła obowiązującym, jakże przypuścić potém sybarytyzm i nadużycie?.
 Posty zrodziły się razem z wiarą i Kościołem. Najstarszym z nich był czterdziestodniowy, poprzedzający Paschę; a następnie szły wigilje i suche dni.
 Surowe niezmiernie były posty pierwotne; niektórzy wstrzymywali się nawet od wody. Chorym tylko wolno było złamać post rzeźwiąc się nią. O nonach dopiero, to jest około 3-éj z południa, wolno było jeść, i to tylko raz jeden. Postne potrawy składał chleb i jarzyny, od mięsa i wina się wstrzymywano. W IV-ym wieku używano suchych owoców. U Greków, na cały 40-sto dniowy post przepisana była xerofagja, to jest same pokarmy suche. Jest to nasz post z suchotami. W VII-ym wieku na Zachodzie zaczęto używać ryb, a niekiedy ptastwa wodnego.