Strona:PL JI Kraszewski Wieki katakombowe odczyt4 part21.png

 Do ubioru w podróży należy jeszcze penula, inny rodzaj płaszcza, okrągłego, który się wkładał na głowę przez otwór okrągły w pośrodku; zwykle bywał on sukienny.
 Ubior kobiét mało co się różnił od męzkiego. Tunika, to jest suknia wkładana na ciało, zwała się stola, płaszcz pallo; oboje były proste i niewyszukane, ale z materyi lżejszych i cieńszych. Niektóre z dziewic zapewne, chcąc się okazać powierzchownie równie silnemi jak mężczyzni, zaczęły były używać płaszczów męzkich, co jednakże zakazano. Pomniki i pisma świadczą jeszcze o używaniu chustek, sudaria, do obwijania głowy i okrycia twarzy.
 Charakterystyczną częścią ubioru chrześcjan było tak zwane orarium, suknia wdziewana przy modlitwie tylko. Był to rodzaj płaszcza także, okrywający ramiona, którego końce spinały się na piersiach zapinką. Kobiéty i mężczyzni nosili pierścienie, z których wiele się dochowało do naszych czasów po zbiorach. Te były zwykle godłami chrześcjańskiemi ozdabiane. W katakombach znaleziono ich ilość bardzo wielką.
 Najpospolitsze z nich były proste obrączki z kości słoniowej, bez ozdób żadnych, których wiele jest na grobach katakombowych; inne z bronzu, srebra i złota. Na palcach zmarłych odszukano ich mnóstwo. W aktach Ś. Perpetui i Felicyty czytamy o pierścieniu, który Ś. Satur wziął od żołnierza przytomnego męczeństwu, i oddał mu go krwią swą oblanym. Godła ryte na pierścieniach są: gołąb, kotwica, ryba, okręt, alfa i omega, monogram Chrystusowy i t. p. Są pierścienie z kluczami od szkatułek, znajdowane w katakombach.
 Obówiem chrześcian najzwyklejszém były sandały, to jest podeszwa przywiązana rzemykami do nogi. No-