Strona:PL JI Kraszewski Wieki katakombowe odczyt4 part22.png

sił je Chrystus Pan przez pokorę, bo w Palestynie najuboższy lud ich używał, a przez naśladowanie uczniowie, a później wszyscy święci chrześcijanie. Kobiéty używały natomiast obówia okrywającego całą stopę. Na obrazach wystawiających modlące się niewiasty w katakombach, najczęściej są malowane całkiem boso.
 Wiemy ze słów S-go Klemensa Aleksandryjskiego, żeby nie odznaczać się zbytnie od otaczającego ludu, chrześcijanie tak się nosili wszędzie, jak był obyczaj miejscowy.
 Pomiędzy sobą poznawali się znakami różnemi, szczególniej znakiem krzyża Ś-go, tém, co my dziś nazywamy żegnaniem się.
 Jest rzeczą ciekawą od jak dawna kładzenie tego znaku trwa, i jak się ono w początkach odbywało. Świadectwo o tym zwyczaju pobożnym znajdujemy w dawnych pisarzach; sięga on pierwszego wieku niewątpliwie. Wszystkie niemal czynności życia rozpoczynano tym znakiem; przed jedzeniem żegnano siebie i potrawy; przy ziewaniu i kichaniu żegnano się także. Starożytny zwyczaj ten utrzymał się w naszym kraju jak był w pierwszych wiekach. Wogóle u nas tych pierwotnych zabytków mamy więcéj niż u innych narodów. Poganie poznawali chrześcijan po tym znaku często; mnóstwo o tém wspomnień w aktach męczenników, bo się nim zdradzali mimowolnie.
 Żołnierze chrześcijańscy kładli na sobie znak krzyża przed bitwą; wszyscy idąc do snu; a przy obrzędach religijnych, liturgicznych, powtarzał się on bardzo często.