Biskup Wereszczyński tak samo godnym był i dobrym pasterzem, jak zacnym i dobrym synem ojczyzny. Ksiądz Hołowiński, który miał wszystkie pisma jego drukować, nie wydał jednak pism politycznych. Pracy téj podjęła się Biblioteka polska Turowskiego, która po blisko trzystu latach uradowała serdecznie literaturę ogłoszeniem powtórnem kilku pism Wereszczyńskicgo, dotąd prawie nikomu nie znanych.
Pisma te są:
a) Publika księdza Józefa Wereszczyńskiego z Wereszczyna etc., rzeczypospolitéj na sejmik przez list objaśniona, tak ze strony fundowania szkoły rycerskiéj synom koronnym na Ukrainie, jako też krzyżaków według reguły maltańskiéj, w sąsiedztwie z pogany i z Moskwą, na wszystkiém zadnieprzu, dla snadniejszego ochronienia koronnego od niebezpieczeństwa wszelakiego. Kraków, u Andrzeja Piotrkowczyka 1594 r.
b) Sposób osady nowego Kijowa i ochrony niegdy stolice księstwa kijowskiego od niebezpieczeństwa wszelakiego, bez nakładu J. K. Mości i kosztu koronnego.
c) Wotum z strony podniesienia wojny potężnéj przeciwko cesarzowi tureckiemu bez ruszenia pospolitego, a iżby każdy gospodarz zostawszy w domu swoim, mógł bezpiecznie zażywać gospodarstwa swego.
d) Reguła, to jest nauka albo początek dobrego życia króla każdego chrześciańskiego. — Jest to wizerunek dobrego króla, w tym rodzaju, w jakim Rej skreślił wizerunek poczciwego człowieka.
Innych dzieł Wereszczyńskiego nie przedrukowano w Bibliotece polskiéj, a szkoda, może ich dopiero szukać potrzeba. Zresztą te wszystkie inne pisma ciągle powtarzały i przerabiały bezustanku myśl jedną i tęż samą. I tak wydał Wereszczyński „Excytarz“, kilka „pobudek“, „Drogę pewną“, które zawierały w sobie toż samo co jego „Publika“. Dziełka swoje zawsze odsyłał na sejmy, ale sejmy milczały. Spotkał go więc zawód ogromny w życiu, które zmarniało bez owocu: naród nie uważał na to, że miał na łonie swojém wielką zdolność, że wychował serce najzacniejsze. Zawód ten wreszcie musiał być bardzo bolesny.
Wartoby szczególniéj przedrukować:
Strona:PL J Bartoszewicz Historja literatury polskiej.djvu/395
Ta strona została przepisana.
