Strona:PL J Bartoszewicz Historja literatury polskiej.djvu/416

Ta strona została przepisana.

brzymie to dzieło ogłasza drukiem w pięknem bardzo wydaniu. Wyszło już tomów osiem: tom I zaczyna akta od roku 1506. Tomicki umarł dnia 26 października 1535. Stanisław Górski zaś 12 marca 1572 roku [1]).

Podróże.


134. Mikołaj Krzysztof Sierotka Radziwiłł, syn Mikołaja Czarnego, tego, co całą siłą szczepił na Litwie nowe wyznanie wiary, dał się nawrócić ku prawdzie katolickiéj, a rozgorzawszy nabożeństwem, postanowił odbyć pielgrzymkę do ziemi świętéj: nie szło mu jednak z tém sporo. Trzy razy wyprawiał się na tę podróż i wracał zawsze z obawy zarazy lub niebezpieczeństwa, czasem zatrzymywała go wojna, w któréj brał udział pod wodzą Stefana, wreszcie za trzecią razą we wrześniu 1582 po zawartym pokoju z Moskwą, opuścił Nieśwież i w Wenecyi siadł na okręt. Mimo Istryi i Dalmacyi, wysp Krety i Cypru, płynął książę i wylądował w Trypolis, stąd już lądem jechał do Jerozolimy. Zwiedził grób pański i wszystkie święte miejsca. W kościele Zbawiciela otrzymał godność kawalera i opiekuna świętego grobu i nawzajem wiele pobożnych fundacyj książę poczynił w ziemi świętéj. Z Tripolis znowu puścił się do Egiptu i zwiedził cały. Na Wenecją wrócił do Nieświeża w lipcu 1584 r. Wtedy to na podziękowanie Bogu za szczęśliwie odbytą pielgrzymkę i pod jéj szczęśliwemi wrażeniami, zaczął budować jezuitom w Nieświeżu wspaniałe kollegium. Książę opisał tę podróż swoją w formie dyaryusza po polsku. Tomasz Treter wy-

  1. Szlachetne trudy wydawnicze Tytusa Działyńskiego podjął po jego śmierci syn Jan Za jego staraniem wyszedł w r. 1876 dziewiąty tom Tomicianów, stanowiący ważny zwrot w tém wydawnictwie. Tom ten był już raz wydany, ale tak jak tomy poprzednie, to jest bez koniecznych przygotowań, bez krytycznego obrobienia i porównania rozproszonych tekstów. Powtórnem, stojacem na wysokości wymagań naukowych wydaniem, zajęli się pp. W. Kętrzyński i Z. Celichowski. Pierwszy z nich przedsiębrał w tym celu naukowe podróże, których owocem była rozprawa: „o Stanisławie Górskim” umieszczona w tomie VI Rocznika Tow. Nauk. Pozn.
    Przyp. wyd.