dań tych należał i Konstanty Świdziński. Ksiądz Hołowiński pomyślał także o podniesieniu literatury przez zapoznanie narodu z arcydziełami europejskiemi. Z jego to głównie pomysłu wyszedł świetny projekt wydania Szekspira po polsku, do czego pomoc mu swoją obiecali Józef Korzeniowski, John of Dycalp, Alfons Walicki i t. d. Sam tłómaczył sonety Petrarki. Ale zawód poetycki nie służył Hołowińskiemu. Poeta w duszy, szczęśliwszy był w legendach, w powieściach Żegoty Kostrowca, jak w przekładach. Szekspira wydawał pod nazwiskiem Kefalińskiego[1]. Oprócz kolorytu religijnego, jakim nawodzili pisarze kijowscy swoje pisma, mocno tutaj przebijał pierwiastek historyczny. Zdaje się, że Kraszewski na to głównie wpłynął przez ogłaszanie materjałów dziejowych w Atheneum i przez dzieło swoje „Wspomnienie Wołynia, Polesia i Litwy“. Zaraz więc Alexander Przeździecki wystąpił z ciekawem dziełem „Podole, Wołyń i Ukraina, obrazy miejsc i czasów“, w którem zdobywał się na poetyzowanie przeszłości historycznej. Grabowskiemu należy ta zasługa, że Przeździeckiego oderwał od literatury francuskiéj i nakłonił ku rzeczom swojskim i że wskazał mu na drogę, jaką po nawróceniu się ma postępować. Pisał Przeździecki dawniej w Petersburgu francuskie trajedje (don Sebastjan de Portugal) i tłómaczył powieści polskie na język francuski pod pseudonymem Noirvilla (Świat i poeta). Potém po polsku tworzył dramata bez zasługi (Jadwiga, Kapitalik i t. d.). Wreszcie wziął się do historji. Pierwszy pomysł zbierania materjałów historycznych wyszedł także z kółka kijowskiego i plan stosowny nakreślił Grabowski z Przeździeckim do czego się późniéj przyłączył Mikołaj Malinowski i wydali w Wilnie zbiór bardzo znakomity „źródeł do dziejów polskich“. Odtąd zbieranie to źródeł historycznych stało się zwyczajem i modą; wreszcie zmieniło się w potrzebę czasu, na czém wszystkiem nauka niezmiernie
- ↑ O Księdzu Hołowińskim jest obszerny artykuł autora w Encyklopedji powszechnéj Orgelbranda (tom XII). Znajduje się tam prócz życiorysu szczegółowa ocena wszystkich jego prac literackich.
Ksiądz J. Hołowiński, arcybiskup, metropolita mohilewski, urodził się dnia 24 września 1807 roku w Owruczu, umarł dnia 19 października 1855 roku w Petersburgu.
Przyp. wyd.
