tworzenia obrazów przeszłości, stanowią dopiero majestat historyka. Ten dopiero mistrzem będzie, kto światłem krytyki objaśni sobie tak dobrze te czasy dawne, które opisuje, że odrzuci uprzedzenia i błędy kronik, a z samych prawdziwych brylancików, ułoży sobie obraz świetny, zajmujący i poetyczny przeszłości.
Starano się tedy wydawać i objaśniać krytycznem światłem nauki historję narodową. Grunt mało jeszcze uprawiony na posiew, ale pierwszy raz od lat wielu, uprawia się z większą znajomością rzeczy, z większem poznaniem potrzeb naukowych. Naród polski przedtem nie miał tego w nauce historycznéj, co ma dzisiaj. Nie mieliśmy np. dotąd krytycznego wydania najdawniejszych kronik naszych. Zbieranie dopiero dyplomatarjuszów zrodziło myśl piękną wydania tekstu oczyszczonego kronik polsko-łacińskich. Dzisiaj mianowicie zajął się tą pracą August Bielowski i wogóle literaci lwowscy, który znaleźli wzór doskonały i znakomity w wydaniu kronik niemiecko-łacińskich Pertza. Drukuje się tedy dzieło: „Historica Poloniae monumenta vetustissima“ [1]). Biorą w niem udział: Jan Szlachtowski [2]), ksiądz Jan Dalibor Wagilewicz [3]), Karol Szajnocha, Alexander Batowski [4]). Osobno się gotuje wielkie wydawnictwo wszystkich dzieł
- ↑ August Bielowski wydal dwa tomy dzieła: „Monumenta Poloniae historica“. Umarł pracując nad przygotowaniem do druku tomu trzeciego. Dalsze wydawnictwo „Monumentów“ przyjęła na siebie podobno Akad Um. O tem patrz przyp. do §. 26.Przyp. wyd.
- ↑ Jan Szlachtowski, urodzony w 1817 roku, umarł w roku 1871. Redaktor „Pamiętnika literackiego“, w którym umieszczał wiele artykułów, a między innemi początek obszernéj pracy: „Dziesięć lat panowania Stefana Batorego“.Przyp. wyd.
- ↑ Jan Dalibor Wagilewicz, urodzony dnia 2 września 1811 roku, umarł dnia 10 maja 1866 roku. Kustosz Bibljoteki Ossolińskich, oddalony przez M. Dzieduszyckiego. On to głównie z Szajnochą wydawał Słownik Lindego. W roku 1863 został archiwistą lwowskim. Pracował nad gramatyka, filologią i chronologją. Przełożył latopis Nestora wraz z Bielowskim. Najważniejsze prace jego pozostały w rękopismach.Przyp. wyd.
- ↑ Alexander Batowski, umarł we Lwowie w roku 1861. Rękopisma bibljoteki Ossolińskich przejrzał i w znacznéj części opisał. Głównie krzątał się około zebrania dyplomatów oraz wszelkiego rodzaju zapisków dotyczących historji sławnego opactwa tynieckiego.Przyp. wyd.
