wydał pierwszy raz Herburt w Dobromilu w r. 1612. Otóż Nakielski, Hartknoch, Rzepnicki, Jabłonowski i Jan Potocki wierzyli, że Mateusz jest co innego a Wincenty co innego; za jednością zaś kroniki i wyłącznem autorstwem Wincentego oświadczyli się tylko Braun surowy krytyk historyków naszych w początkach XVIII wieku i ksiądz Prażmowski biskup płocki zmarły w roku 1836. Lelewel pierwszy w osobnéj rozprawie pod tytułem: „Uwagi nad Mateuszem herbu Cholewa,“ wyraźnie oddzielił dwa dzieła w jednem i wskazał co jest w niem Mateusza a co Wincentego. Za nim poszli Ossoliński i Bielowski, który całą tę kronikę rozczłonkował i obrobił, który jednak wyznaje, że textu pierwotnego Mateusza wcale nie mamy, ale tylko w przerobieniu Wincentego. Rękopismów téj kroniki Bielowski wyliczył aż 34, ale nie znał właśnie z nich najważniejszego i najdawniejszego, który świeżo w roku 1851 odkrył w cesarskiéj bibliotece wiedeńskiéj Alexander Przezdziecki. Kodex ten który najpóźniéj pochodzi z początku wieku XIV pisany był przez Mikołaja kanonika poznańskiego, plebana „de Sydcze.“ Przezdziecki nazwał go kodexem eugeniuszowskim, że był niegdyś własnością sławnego wojownika księcia Eugeniusza sabaudzkiego, podarował zaś go księciu, Leibnitz uczony niemiecki XVII wieku. Na zasadzie tego rękopismu, Przezdziecki mocno się oświadcza za autorstwem wyłącznem Wincentego i zupełnie usuwa Mateusza. W tym celu postanowił ogłosić nowe wydanie kroniki z kodexu eugeniuszowskiego w Paryżu, wraz z objaśnieniami i obok tłómaczeniem polskiem. Wydanie to jest rzeczywiście potrzebne, gdyż pięć dotychczasowych wydań, pomiędzy któremi ostatnie jest warszawskie Hipolita Kownackiego z r. 1824 potrzebom naukowym nie wystarcza.[1]) Posiadamy i tłómaczenie polskie Wincentego wydane w Łowiczu w r. 1803. Ksiądz Paweł Czaj-
- ↑ O wydaniu Przeździeckiego pisze autor w Encyklopedji Powszechnej w życiorysie Kadłubka;
„Wydanie Przeździeckiego nosi tytuł podwójny, łaciński i polski. Łaciński następny: „Magistri Vincenti, Episcopi Cracoviensis Chronica Polonorum sive originale regum et principum Poloniae, que e codice vetustissimo Eugeniano Bibliotecae Caesareae Vindobonensis accuratissime rescripta praecia de ipso codice dissertatione edidit Alexander x comitibus Przezdziecki, Doctor Philosophiae i t. d.
