Kazimierz Szulc zajmuje się dziejami pierwotnemi narodu i mitologją słowiańską i t. d.
Władysław Bentkowski, syn Felixa, pierwszego historyka literatury polskiéj, dawny redaktor pism politycznych, dzisiaj poseł na sejm berliński. Zdolność żywa, serce zacne; zajmował się także historją. Napisał kiedyś po łacinie historję sejmów i wziął za to dzieło nagrodę od Towarzystwa Jabłonowskiego w Lipsku. Dzisiaj oddaje się naukom wojskowym i strategji, a na téj drodze objaśnia już i znakomicie z czasem objaśnić może sprawę i rzecz wojskową w dawnéj Polsce.
Do literatów poznańskich potrzeba także policzyć Agusta Mosbacha, który mieszka we Wrocławiu. Encyklopedysta to zawołany, więc dlatego i historyk; człowiek nie bez wiadomości, ale przytem wszystkiem wiele rozumiejący o sobie, będzie rozprawiał o rzeczy, któréj nie zgłębił dostatecznie. Tak np. rozbierał kiedyś dzieło Wiszniewskiego o literaturze polskiéj i prowadził z tego względu żywą polemikę z Łukaszewiczem. Nie poznawszy dobrze języka urzędowego dawnéj Polski, źle tłómaczył Klimaktery Kochowskiego i przeinaczał pojęcia do niepoznania, np. z uniwersałów królewskich przedsejmowych, porobił okólniki do rad wojewódzkich. Dzisiaj Mosbach rzucił się na daleko właściwsze pole dla siebie. Przegląda archiwa szlązkie prowincjonalne i bogate z nich zbiera wypisy dla nauki [1]).
W Poznańskiem i duchowieństwo światłe bierze się do badań naukowych. Wychodzą więc tam monografje kościołów, historję miasteczek duchownych itd. Odznaczają się chlubnie na tém polu ksiądz Jabczyński, Dudziński itd.
307. Na Litwie i w tych trzech południowych gubernjach cesarstwa rosyjskiego, które dawniéj składały część Małopolski, to jest na Wołyniu, Podolu i Ukrainie przeddnieprowskiéj, nauka historyczna równie jak literatura ma dwa ogniska, Wilno i Kijów. Pracują i tu i tam gorliwi i uczeni badacze, każdy za siebie, ale wogóle powiedzieć tu potrzeba, że cała najważniejsza działalność naukowa histo-
- ↑ A. Mosbach późniéj jeszcze wydał: „Przyczynki do dziejów polskich z archiwum miasta Wrocławia“ (1860), „Piotr syn Włodzimierza“ (1865), oraz wiele mniejszych rozpraw i krytyk historycznych.Przyp. wyd.
