Ciechocinek, osada fabryczno-rządowa, należąca do banku Polskiego, dawniej wieś i własność rodziny Niemojewskich, później Zawadzkich, leży w gubernii Warszawskiej, w powiecie Nieszawskim, w nadwiślańskiej nizinie, na lewym brzegu Wisły — niedaleko granicy Pruskiej (między 52 a 53 stop. dług. oraz 56 a 57 stop. szer. geograficznej) o 3 mile od Torunia, z którym łączy go kolej żelazna; o milę od miasteczka Służewa i Nieszawy, w poblizkości miasteczka Raciążka i Aleksandrowa, głównej stacyi pogranicznej kolei żelaznej Warszawsko-Bydgoskiej, której odnoga łączy się bezpośrednio z Ciechocinkiem.
Nie bardzo hojnie darzyła przyroda Ciechocinek swej urody skarbami; a gdy obecnie należy nasz zakład do piękniejszych ustroni w kraju, zawdzięcza to mozolnej i wytrwałej pracy i wielkim nakładom, łożonym na jego upiększenie. Ciechocinek, zakład kąpielowo-zdrojowy, który od lat kilku zupełnie oddzielonym został od warzelni czyli fabryki wyrobu soli kuchennej, rozpościera się na nieznacznem wzgórzu, zakreślonem przez 19-to wiorstowy łuk Wisły, — w odległości niespełna półtora wiorstowej od samej rzeki.
Patrząc z gór Raciążskich na koryto o parę wiorst odległej Wisły, toczącej poważnie swe wody nakształt błękitnej wstęgi wzdłuż wyniosłego brzegu prawego ku Toruniowi, ozdobionej nadto licznemi berlinkami o białych żaglach i różnobarwnych chorągiewkach; mimowoli nasuwa się myśl, że ta kochana rzeka nasza zajmowała niegdyś w czasach bardzo, bardzo odległych całą tę przestrzeń od wzgórz Raciążskich do obecnie wznoszącego się brzegu prawego. Później zaś w miarę osuszania się globu naszego; zwężając z czasem swoją szerokość, zmieniała też często swoje koryto, o czem świadczą wiosenne wylewy i obszerne spustoszenia nadbrzeżnych okolic, gdy się rozbryka. Nie ulega też wątpliwości, że upłynęły całe wieki, kiedy Wisła lub jej odnoga płynęła tuż pod samem wzgórzem Raciążskiem. Przemawiają zatem skład i gieologiczne pokłady ziemi w Ciechocińskiej nizinie, jak to zobaczemy później z podań ludowych o starożytnych ruinach zamku w Raciążku.
Strona:PL Jan Łąpiński - Przewodnik po Ciechocinku.djvu/10
Ta strona została przepisana.
HISTORJA I STOPNIOWY ROZWÓJ ZAKŁADU
ZDROJOWO-KĄPIELOWEGO.
