Strona:PL Jan Chryzostom Pasek-Pamiętniki (1929) 125.jpeg

Ta strona została uwierzytelniona.

karku wyszczerbieła; bo też zawsze przed okazyą kule przyprawiali, pocierali rożnemi świątościami.

Szliśmy nazad ku Polszcze do samego Amburka tymże, co pierwej, traktem. Widzieliśmy tam klasztor augustyański, z ktorego Marcin Luter na apostazyą[1] uciekł. Stał w nim wojewoda. Ja zaś był w tym curiosus[2], żem wszystkie miejsca, piękność i ozdobę, jako klasztoru, tak celi zrewidował; nawet i w celi, gdzie mięszkał, byłem, bośmy się kilka nas powiedzieli, żeśmy lutrowie, i dlatego nas poufale wodzili i pokazowali wszystkie miejsca owego antiquitates[3] i powiedali zaraz, co i jako się działo; my też wzdychali. Zowie się ten klasztor, jeżeli dobrze pamiętam, Uraniburgum[4].

  1. Apostazja (z greck.) — odszczepieństwo. Luter mieszkał przed apostazją, jak wiadomo, w Wittenberdze. Dziwaczne podanie o Lutrze da się wytłumaczyć nieporozumieniem. Cicerone objaśniał zapewne (zgodnie z prawdą), że klasztor franciszkański był kolebką luteranizmu, skąd nowa wiara rozszerzyła się na całe miasto; Pasek zrozumiał, że Luter stąd »na apostazją uciekł«. Adolf IV, ks. Schauenburgu, wybudował na gruncie Starego Zamku (Alte Burg) nad Alsterą ślubowany w bitwie pod Bornhövet (22 lipca 1227) kościół ś. Marji Magdaleny z klasztorem franciszkanów, do którego później (1229) sam wstąpił; inną część gruntu odstąpił dominikanom, którzy tam zbudowali kościół ś. Jana. Dziś na miejscu obu zburzonych (w 19. w.) klasztorów stoją gmach giełdy i nowy ratusz. Paskowi dwa sąsiedzkie klasztory zlały się w pamięci w jedno, gdy tymczasem tylko »apostazja« dotyczyła franciszkanów, »wielką« zaś »intratę« mogli mieć tylko dominikanie. Zagadkowe Uraniburgum jest zepsute (może przez kopistę) Vetus Burgum.
  2. ciekawy
  3. starożytności
  4. Uraniburgum było obserwatorjum, które Tycho Brahe wybudował na wyspie szwedzkiej Huen.