Strona:PL Jan III Sobieski król Polski czyli Ślepa niewolnica z Sziras.djvu/256

258

JAN III SOBIESKI.

---

 Dowódcą prawego skrzydła był hetman polny Pac, lewem skrzydłem dowodził inny generał.
 Temu ostatniemu Sobieski ufał, ale niedowierzał Pacowi.
 Nie miał jednakże dotąd uzasadnionego powodu do odebrania mu dowództwa, a krok taki bez dostatecznego umotywowania, wywołałby niezadowolenie pomiędzy wojewodami.
 Ostrożność kazała mu jednak mieć ciągle baczne oko na prawe skrzydło.
 Armaty które z rozporządzenia Sobieskiego zajmowały doskonałą pozycyę, sprawiły pierwsze zamieszanie w szeregach nieprzyjacielskich, czyniąc w nich wielkie spustoszenie.
 Działa tureckie były źle obsługiwane i niewielką Polakom zrządzały szkodę.
 Widząc przewagę artyleryi, Sobieski rzucił swe wojsko w ten punkt, w którem dostrzegł zamieszanie w wojsku nieprzyjacielskiem.
 W tej chwili jednak spostrzegł z przerażeniem, że prawe skrzydło, jakkolwiek widziało sukces środka, chwieje się, i że Pac nie chciał czy nie umiał utrzymać swoich żołnierzy.
 Sobieski zdał na jednego, z podwładnych dowództwo swoich pułków, przemówił kilkoma słowy zachęty do żołnierzy i puścił się przez ciżbę ku prawemu skrzydłu, ażeby tam, jeżeli się da jeszcze, utrzymać porządek.
 Jeszcze chwil kilka a cofanie się prawego skrzydła byłoby fatalnie wpłynęło na los bitwy.
 Sobieski przybył na spienionym rumaku.
 — Nędznym zdrajcą jest każdy, kto nie pójdzie za mną! — zawołał grzmiącym głosem.
 Ukazanie się jego zelektryzowało tracących odwagę żołnierzy.
 — Każdego tchórza, który się o krok cofnie, położę trupem na miejscu! Hetman polny Pac uśmiechnął się pogardliwie na te głośno wyrzeczone wyrazy.
 — Siły nieprzyjaciela są przeważne! — zawołał w obec Sobieskiego, który znajdował się w blizkości.
 — Tak nie mówi generał, tylko tchórz! — krzyknął w odpowiedzi Sobieski.
 Słowa te do szalonego gniewu przy prowadziły Paca.
 Uniósł się tak dalece, że pochwycił za broń.
 Sobieski znalazł szukaną sposobność.
 — Rozbroić hetmana Paca! — rozkazał wiernym rycerzom, którzy się znajdowali w jego orszaku.
 — Pierwszy, który się do mnie zbliży, zginie na miejscu! — krzyknął groźnie Michał Pac.
 Sobieski sam przyskoczył do swego przeciwnika.
 Niektórzy wojewodowie chcieli przeszkodzić ich spotkaniu.
 — Ustąpcie przyjaciele, — zawołał Sobieski, — przegramy bitwę i zgubimy Polskę, jeżeli nie usuniemy hetmana polnego. Jako naczelny wódz roz kazuję aresztować go!
 — Dobrze, ażeby walka nie doznała przerwy! Ale tylko z tego względu rozkaz marszałka może być wykonany, — poddali się jego woli wojewodowie.
 Wszelka zwłoka groziła największem niebezpieczeństwem.
 Wprawdzie ukazanie się Sobieskiego położyło tamę popłochowi i nie powstrzymało cofających się, ale Hus-