na dzisiejsze Brody w Galicyi, a podług obliczenia innych nawet na miejsce, odpowiadające położeniu dzisiejszego Ołomuńca na Morawach. Szczęsny Morawski w nazwie Sądcz upatruje także niezatarte ślady fenickiego języka. Inni wreszcie utrzymują, że nazwa Sącza jest przekształceniem pierwotnej formy Sądecz (Sandecz), od imienia Sandek (Sandko), skróconej formy imienia Sandomir (Sądomir[1]). Bądź co bądź jest to węzeł nie łatwy do rozwiązania, który dla miłośników badań językowych pozostawia jeszcze obszerne pole do dalszych studyów[2].
Podług niektórych kronikarzy już w XII. wieku spotykamy się z nazwą Sądeczyzny. Kazimierz Sprawiedliwy, książe krakowski, sandomirski i całej Polski, z wdzięczności za wyświadczoną sobie w młodości przysługę, miał nadać w r. 1163 trzy zamki: Sandech (Sącz, nazwany później Starym), Oświęcim i Sewor (Siewierz) w dożywocie Wichfrydowi, wnukowi hrabiego kolońskiego Lamfryda, i to na prawie magdeburskiem, a więc z uwolnieniem od wszelkich praw polskich, sądów grodzkich, wojewódzkich i kasztelańskich[3]. Twierdzenie to jednak w obec nowszej krytyki nie może się ostać. Adam Naruszewicz przytacza ów wrzekomy dokument Kazimierza Sprawiedliwego dopiero pod rokiem 1186[4], zaś Dr. Franc. Piekosiński uważa go za podrobiony[5]. I słusznie. W r. 1163 Kazimierz nie mógł się tytułować księciem krakowskim, sandomirskim i całej Polski, gdyż podówczas nie miał jeszcze żadnej zgoła dla siebie wyznaczonej dzielnicy. Dopiero po śmierci brata swego Henryka w r. 1167 uzyskał część dzielnicy sandomirskiej, a w roku 1177 wyrugował Mieszka Starego z Krakowa i z senioratu. A lubo rok założenia Starego Sącza niewiadomy wcale, to jednak udowodnioną jest rzeczą, że Stary Sącz już na początku XIII. wieku był jednym ze znaczniejszych grodów karpackiego Podgórza, handlownym i zamożnym, ludnym
- ↑ Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego. Tom X. Warszawa 1889. str. 352.
- ↑ W aktach z XIII.–XVI. wieku nazwę Sącza rozmaicie wyrażano: Sudech, Sandecz, Czans, Sandec, Sandech, Szandecz; w XVII. wieku zaczęto pisać: Santecz, Sądecz, Sądcz, a znacznie później Sząc i Sącz.
- ↑ Okolski: Orbis Poloni T. II. Cracoviae 1641. str. 110; Morawski: Sądeczyzna. T. I. str. 56. Kraków 1863.
- ↑ Historya Narodu Pol. wyd. Turowskiego. Kraków 1860. T. IV. str. 224.
- ↑ Kodeks dyplomatyczny Małopolski. T. II. str. 282. Kraków 1886.
