Strona:PL Jaworski - Wesele hrabiego Orgaza.djvu/105

Ta strona została przepisana.

sze i wszędzie nieuprzedzonych mogło mieć sędziów. Starają się zgłębić czy też ich własne o sobie pojęcia są z możliwością jakąkolwiek zgodne i czy śmieszności wszech — wobec — potężnej nie wyzywają. Członkami kosmosu są nazbyt czynnymi, by na boską mądrość nie mieli być zawsze aż nadto zachłanni. Stąd też tak samo i nie mniej natrętnie kontaktu szukają z Konfucjem, z Laotse i z Mahometem, Mojżeszem czy Buddą.
Trzeba pamiętać, co nieustannie namiętnie podkreślam, że pośród ludzi dwa typy są główne: jest człowiek kosmiczny (po całym wszechświecie wciąż się rozbija) i powszedni człowiek (zębami, rękoma ziemi się trzyma). Homo divinus[1] i homo vulgaris[2]. Cechą pierwszego rodzaju jest komizm odświętny a przyrodzony, wypogodzony i rozpachniony, drugiego rodzaju natomiast piętnem jest ponurością centkowana nuda siejąca zdala woń trupią moczonych konopi.

Dla pierwszych tych ludzi poprostu niezbędna jest wszelka religja czyli przenajświętszy stosunek do Boga, bez wyznaniowych względów praktycznych, jako podstawa poruszeń kosmicznych i oś twórczości. Dla wszelkich gagatków zaś bardziej przyziemnych ma pierwszorzędne zastosowanie strona obrzędowa każdego wyznania, cne melodrama alegoryczne i kostjumowę. Złe niepokoje ludzkie-

  1. Boski człowiek.
  2. Pospolitak.