Pocieszne jest to kręcenie się w kółko ludzi z odstrzelonym ogonem cywilizacji. Przestali powoływać się na swe wynalazki, na naukę swoją, czy na sztuki piękne. Spodziewają się postępów pewnych jeszcze po chirurgji (dzięki niebywałej praktyce wojennej), niekiedy również i na chemję się zagapią, (wskutek przygotowań ukrytych, namiętnych do wojny następnej) i do baletu garną się gromadnie (niejeden bowiem taniec szkieletów ujrzeli na pobojowiskach, ocalonych zaś pląsy na grobach poległych odznaczają się stale bogactwem radosnej inwencji).
Spółczesny Europejczyk jest skandalicznie spoufalony z temi wszystkiemi ostatecznościami, od których dotąd dzięki dawnemu poszanowaniu dla cywilizacji był oddalony na odległość przystojną, dającą odmierzyć się zawsze miarą: schludnego uczucia i myśli sumiennej. Dziś obywatel tutejszy za pan brat jest z każdym, z genjuszem, bohaterem, z miljonerem, władcą i z opryszkiem także. Nie dla poczucia równości powszechnej dba o obcowanie z każdym, ale dla karjery swojej własnej, by módz ujrzeć siebie, którego zapomniał, na prędce, w schlebstwa i splendoru wypukłem zwierciadle.
Nieznośne, już rozpaczliwe poprostu jest to wszystkich wobec wszystkich śmiercią żonglowanie! W symptomie tym właśnie główną przeszkodę dostrzegłem, by mógł się odrodzić kontynent i zbliżyć kiedykolwiek do świata nowego. Wszak sens Ameryki i jej demokracji niczem nie jest innem, jak przeciw śmierci przeczutym, zbiorowym wysiłkiem, pomy-
Strona:PL Jaworski - Wesele hrabiego Orgaza.djvu/78
Ta strona została przepisana.
