Strona:PL Jebb - Historya literatury greckiej.djvu/115

rynarzy fenickich dziewicy Jo z Argos. Grecy pomścili się, porywając Europę z Tyru. Następnie Grecy porwali Medeę z Kolchidy, a w ślad za tem Frygijczyk Parys porwał żonę spartańskiego króla Helenę. Grecy zburzyli Troje. Minęły długie lata zanim urósł w Azyi potężny przeciwnik. A gdy to nastąpiło, duch jego nienawistny był dla nieba. Kserkses był typem ludzi, których bogowie lubią, poniżać: pan wszelkich rozkoszy, wszelkiego zbytku, wszelkiej potęgi; człowiek, którego ludzie czczą jak boga, a który traktuje ich, jak niewolników. Od Suzy do Hellespontu, od Hellespontu do bramy Grecyi rozciągają się niezliczone zastępy jego. Duma jego dochodzi do szaleństwa. Posyła napastników na Delfy; lecz sam bóg odpędza ich. Zdobywa Ateny. Lecz ponure znamiona ostrzegają, iż bogowie Aten i Eleuzis są mu przeciwni. A teraz czasza jego przepełniona. Salamis — Platea — Mikale, to są trzy klęski, które Grecya zadaje Persyi, wolność niewolnictwu, sprawiedliwość bogów dumie ludzkiej.
 8. Oryginalność Herodota upoważnia go do tytułu „ojca historyi.” Ma on, rozumie się, pewne cechy wspólne z innymi pisarzami jońskimi, swego czasu i późniejszymi. Podobnie jak oni przytacza myty, chociaż rzadko bez wszelkiej krytyki; opisuje obce kraje pod względem geograficznym i społecznym, a pisze w owem narzeczu jońskiem, które stanowiło uznany język prozy literackiej. Posługiwał się niektórymi dawniejszymi pisarzami, jak Hekateasz i Hellanikus. Nikt wszakże przed nim nie spoił wielkiej ilości faktów w całość symetryczną z jednością planu i myśli. Był on pierwszym artystą w prozie. Jako historyk, błądzi nieuwagą lub niezrozumieniem przyczyn i skutków politycznych. Wielkie wypadki tłómaczy jakiemś