Strona:PL Jebb - Historya literatury greckiej.djvu/17

Ta strona została przepisana.

sza wszakże biblioteka publiczna grecka założona została przez Ptolemeusza I (306—285 prz. Chr.) w Aleksandryi.
17. Poezya grecka przed Homerem — pierwotnie religijna. Literatura grecka zaczyna się dla nas od dwóch poematów Homera: „Iliady” i „Odyssei.” Nie są one wszakże wcale podobne do prostych ballad poetyckich narodów nowożytnych. Są one dziełem sztuki wysoce udoskonalonej, które nie mogło powstać zanim sztuka poetycka nie była przez dłuższy czas uprawiana. Nie mamy wszakże żadnych zabytków poezyi greckiej przed Homerem. Możemy jedynie domyślać się jej ogólnych kształtów. Wygląda to tak, jak gdyby literatura angielska zaczynała się raptownie od XIV w. i od Chaucera, i jakbyśmy nic nie wiedzieli o Beowulfie i Caedmonie lub o dawnej poezyi religijnej, prócz kilku imion. Najpewniejszym faktem, dotyczącym dawnej poezyi greckiej, jest to, co się wiąże z religią Greków.
18. Był czas, gdy nasi najdawniejsi przodkowie, praojcowie Persów i Indów, Greków i Rzymian, Celtów, Germanów i Słowian, zamieszkiwali Azye Środkową i czcili widome potęgi i kształty przyrody, jak słońce, zorzę lub ziemię. Następnie wyobrażali sobie te potęgi w postaci ludzkiej, jako obdarzone ciałem i umysłem. Słońce stało się bogiem, kierującym wozem ognistym, przebiegają-

    jąc od XII wieku rękopisy stają się bardziej obfite. Pierwszą książką. drukowaną greckiemi literami, była gramatyka grecka Laskarysa (Medyolan, 1476); pierwszem greckiem dziełem — bajki Ezopa (Medyolan, 1479). «Iliada» i «Odyssea» Homera były drukowane po raz pierwszy we Florencyi w roku 1488. Około r. 1550 większa część klasyków greckich wyszła już w druku, głównie u Aldiego w Wenecyi, Junty we Florencyi i Stephanusa w Paryżu.